RUZİ NAZAR VE NAZIM HİKMET
VİYANA'DA KARŞILAŞAN İKİ ZIT DÜNYA
NEVİN BİLGİN
Soğuk Savaş yıllarında istihbarat faaliyetleri ve ideolojik mücadeleler, bireylerin hayatlarında beklenmedik kesişim noktaları yarattı. Bunlardan biri, 1950’lerin başında Viyana’da gerçekleşen ve CIA için çalışan Türkmen asıllı Ruzi Nazar ile ünlü şair Nazım Hikmet’i karşı karşıya getiren görüşmeydi. Bu buluşma, yalnızca iki insanın sohbeti değil, aynı zamanda Doğu ile Batı, sosyalizm ile anti-komünizm arasında geçen bir fikir mücadelesiydi.
Ruzi Nazar, Sovyetler Birliği'ne karşı yürüttüğü faaliyetler kapsamında, o dönemin önemli entelektüel figürleriyle temas kuruyordu. Gençliğinden beri Nazım Hikmet’in adını duymuş, şiirlerini beğenmiş ama onun siyasi duruşuna mesafeli yaklaşmıştı. Nazım Hikmet ise Sovyetler Birliği’nin desteklediği dünya görüşüne sıkı sıkıya bağlıydı ve komünizmi yalnızca bir ideoloji olarak değil, insanlığın kurtuluş reçetesi olarak görüyordu.
Viyana’da düzenlenen bir festival vesilesiyle gerçekleşen görüşmede Ruzi Nazar, Nazım Hikmet'in Sovyetler Birliği'ne olan bağlılığını sorguladı. Nazım Hikmet ise, dünyadaki sömürge halklar ve işçi sınıfı için Sovyetler Birliği'ni bir umut olarak tanımladı. Enver Altaylı’nın aktardığına göre, Nazım Hikmet, Ruzi Nazar’a “Büyük güçlerin oyuncağı olma” diyerek onun emperyalist çıkarlar doğrultusunda hareket ettiğini ima etti. Bu cümle, yalnızca kişisel bir uyarı değil, Soğuk Savaş’ın ideolojik kamplaşmasında kimin hangi tarafta durduğunu belirleyen keskin bir çizgiydi.
Bu olayın ilginç bir yan hikayesi de Ruzi Nazar’ın ailesine uzanır. Ruzi Nazar’ın kızı, dünyaca ünlü “Akıl Oyunları” kitabının yazarı ve ünlü matematikçi John Nash’in hayatını anlatan filme ilham veren Sylvia Nasar’dır. Sylvia Nasar, Amerikalı bir ekonomist olmasına rağmen, babasının istihbarat dünyasındaki geçmişi onun hayatına gölge düşürmüş müdür bilinmez, fakat Ruzi Nazar’ın ideolojik savaşlarla geçen hayatı, kızının akademik başarısıyla bambaşka bir alanda yankı bulmuştur.
Ruzi Nazar, 1917 yılında Türkistan’da doğdu. II. Dünya Savaşı sırasında Almanlar tarafından Sovyetler’e karşı savaşmak üzere kullanılan Türkistan Lejyonu’nda görev aldı. Savaşın ardından Batı’ya sığınarak CIA için çalışmaya başladı. Türkiye, Avrupa ve ABD’de Sovyetler’e karşı operasyonlar yürüttü, anti-komünist hareketleri destekledi. Soğuk Savaş boyunca ABD’nin bölgedeki stratejik çıkarları doğrultusunda faaliyet gösterdi ve 2015 yılında hayatını kaybetti.
Kaynakça:
https://sahipkiran.org/2015/05/05/ruzi-nazar/?form=MG0AV3
https://www.turkishnews.com/tr/content/2013/03/05/nazim-hikmetin-turk-casusa-verdigi-yanit/?form=MG0AV3
https://www.inovatifhaber.com/cianin-ozbek-asilli-turkiye-sefi-ruzi-nazarin-muhtesem-oykusu-omer-celikaslan-yazdi-10069-haberi
https://tr.wikipedia.org/wiki/Ruzi_Nazar
https://katalog.hacettepe.edu.tr/client/tr_TR/default_tr/search/detailnonmodal/ent:$002f$002fSD_ILS$002f0$002fSD_ILS:315059/one?qu=Istihbarat+g%C3%B6revlileri+-+Amerika+Birle%C5%9Fik+Devletleri+-+Biyografi.&ps=300
Enver Aysever'in programı Enver Altaylı
https://youtu.be/-m6RCqr0-sc?si=vHx5u-I01fZfs7QZ
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder