ZOR ZAMANLARIN YANSIMASI
KUYRUKLAR VE BANDWAGON ETKİSİ
NEVİN BİLGİN
Ekonomik krizle birlikte gıda kuyrukları
da yeniden baş göstermiş durumda. Peki kuyruklar toplumlar kadar insanların psikolojisini etkilemiyor mu? Bandwagon etkisi nedir, kuyrukların mental sağlık üzerine etkileri nelerdir?
Tarihsel olarak kuyruklar, gıda kıtlığı
veya ekonomik zorluklar nedeniyle insanların temel ihtiyaçlarını karşılamakta
zorlandığı zamanlarda ortaya çıkmaktadır. Bu tür durumlarda, gıda kuyrukları
sadece birer fiziksel sıra olmaktan öte, toplumun genel ekonomik durumuyla
ilgili önemli göstergeler haline gelmektedir.
Kuyruklar toplumlar için gösterge olduğu
kadar, insanların psikolojilerini de etkilemektedir. Öncelikle uzun süre
beklemek durumunda kalmak ve belirsizlikle karşı karşıya olma durumu
kuyruklarda stres, kaygı ve belirsizlik duygularını arttırmaktadır.
Böyle bir ortamda, insan psikolojisi
üzerindeki etkiler çok çeşitli olabilir:
Stres ve Kaygı: Gıda kuyruklarında
beklemek, insanlarda temel ihtiyaçlarını karşılamak için yeterli kaynağa
erişememe kaygısı yaratabilir. Bu durum, stres düzeylerini artırabilir ve
mental sağlık üzerinde olumsuz etkiler bırakabilir.
Değer Algısı: Kuyruklarda beklemek,
insanların gıda ve diğer temel ihtiyaçlarının değerini daha fazla anlamalarına
neden olabilir. Kısıtlı kaynaklara erişimde yaşanan zorluklar, insanların
ürünlerin değerini daha fazla takdir etmelerine yol açabilir.
Toplumsal Dinamikler: Gıda kuyrukları,
toplum içindeki dayanışma ve yardımlaşma dinamiklerini de etkileyebilir. Zor
zamanlarda insanlar arasında dayanışma artabilirken, bazı durumlarda da rekabet
ve stresin arttığı gözlemlenebilir.
Ekonomik krizlerde gıda kuyruklarıyla ilgili olarak yapılan araştırmalar, bu tür durumların sadece maddi açıdan değil, aynı zamanda psikolojik ve sosyal açıdan da derin etkilere sahip olduğunu göstermektedir.
Stok Yapma Eğilimi Artıyor
Covid-19 salgınının tüketici davranışları
üzerindeki etkilerinin araştırılması sonucunda insanlarda bazı psikolojik
davranış modellerinin tetiklendiği ortaya çıktı. En fazla tetiklenen davranış
ise stok yapma eğilimi oldu.
Yapılan araştırma kıtlık teorisi ve
bandwagon etkisi (sürü psikolojisi) çerçevesinde insan davranışlarını inceledi.
Salgın sırasında tüketicilerin satın alma davranışlarının temel ihtiyaçların
karşılanmasına yönelik olduğu ve online alışveriş korkusuyla azaldığı gözlemlenirken,
yeşil ürünlere ilginin arttığı da görüldü. Araştırmaya göre tüketicilerde
oluşan algılar şöyle gerçekleşti:
Kıtlık Algısı: Salgın döneminde
tüketiciler, temel ihtiyaç malzemelerinin kıtlığına yönelik bir algı
geliştirerek stok yapma eğilimi göstermişlerdir. Bu durum, kıtlık algısının
tüketici davranışları üzerinde belirgin bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir.
Bandwagon Etkisi: (Çoğunluğa uyma, sürü
psikolojisi) Tüketiciler, çoğunluğun
davranışlarını gözlemleyerek ve onların yaptıklarını taklit ederek hareket
etmişlerdir. Özellikle temel ihtiyaç malzemeleri için yapılan stoklamada
bandwagon etkisi belirginleşmiştir.
Online Alışveriş: Salgın döneminde
tüketicilerin online alışverişe olan yönelimi artmıştır. Ancak, bu süreçte
yaşanan korku ve belirsizlik nedeniyle bazı tüketiciler online alışverişten
kaçınmışlardır.
Yeşil Ürünler ve Sağlık Bilinci:
Tüketicilerin sağlık bilincinin artmasıyla birlikte yeşil ürünlere ve
sürdürülebilir tüketim tercihlerine ilgi artmıştır. Bu, tüketicilerin sağlık ve
çevresel faktörleri daha fazla göz önünde bulundurduklarını göstermektedir
Kaynakça:
Korkmaz,
İ., & Dal, N. E. (2020). Kıtlık teorisi ve bandwagon etkisi çerçevesinde
Covid-19 salgınının tüketici davranışı açısından incelenmesi. Eurasian Journal
of Researches in Social and Economics (EJRSE), 7(11), 88-125
Marketlerdeki
Kuyrukların Uzatılmasındaki Psikolojik Taktik - Webtekno
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder