GÖÇ VE 

                  ETNİK ÇEŞİTLİLİĞE ETKİSİ 

 

NEVİN BİLGİN

Göç olgusu insan hareketliliği olmasının ötesinde kültürel ve demografik yapıları etkileyen önemli bir gerçekliktir.

Hein de Haas, Stephen Castles ve Mark J. Miller’ın "Göçler Çağı: Modern Dünyada Uluslararası Nüfus Hareketleri" eseri, göç olgusu ve yarattığı sonuçlar üzerine odaklanan bir eser özelliği taşımaktadır. Elif Aydın'ın bu konudaki makalesi de göçün karşamık ve çok yönlü doğasını anlamlandırma açısından kaynak niteliğinde.

Göçle birlikte insanlar, bulundukları ortamdan koparak yeni bir coğrafyayı yaşam alanı olarak seçmekte, farklı kültürel ve etnik gruplarla etkileşim içinde olmaktadır. Kendi kültürlerini ve etnik özelliklerini bölgeye taşırken, oradaki özelliklerden de etkilenmektedir. Bu durum kültürel zenginliği arttırmada rol oynadığı kadar, çatışmaları da beraberinde getirmektedir.

Toplumsal Değerler Yeniden Değişir

 Göçle birlikte, göçe maruz kalan coğrafyalarda yeni kültürel, sosyal dinamikler oluştuğu gibi toplumsal değerler değişmekte, etnik çeşitlilik artmakta, sosyal doku çeşitlenmektedir.Oluşan etkileşim, toplumsal norm ve yerel halkın değerlerinin yeniden şekillenmesine neden olmaktadır. 

 Entegrasyon ve Ayrımcı Politikaların Etkisi

 Göçün gerçekleşmesi kadar yönetilmesi de büyük önem taşımaktadır. Göçmenler kadar gittikleri ülkede de bütün dinamikleri etkileyen göç olgusu entegrasyon politikaları ile göçmenlerin uyumunu, topluma katılımını teşvik ederken, göç yönetiminin gerçekleştirilememesi ise ayrımcı politikalar, etnik çatışmalar kadar kültür çatışmalarını da beraberinde getirmektedir. Dolayısıyla, etkin göç yönetimi ve kapsayıcı politikalar, etnik çeşitliliğin olumlu yönde evrilmesine katkıda bulunur.

 Ekonomik Planlama ve Göç

 Göç, sadece sosyal ve kültürel değil, aynı zamanda ekonomik alanda da önemli etkiler yaratmaktadır. Gittikleri ülkede "ucuz emek gücü", dünyada ise "artık nüfus" olarak görülen göçmen iş gücü ekonomi ve sermaye açısından bulunmaz hint kumaşı haline gelmiştir.

Öte yandan farklı beceri ve bilgiler de ekonomik büyümüye katkı sağlamakta, farklı bakış açıları rekabetçiliği canlandırmada etki sağladığı kadar, göç alan ülkenin durumuna ve yapılacak planlamaya göre ülkenin kendi ekonomik iç dinamiklerini de başta işsizlik olmak üzere  olumsuz etkileyebilmektedir.

 Azınlık Sayısını Attırıyor

 Göçün yarattığı diğer bir sounç da ülkedeki azınlık sayısını ve çeşitliliğini arttırması olarak ortaya çıkmaktadır. Bu durumda toplumsal, siyasi yeni sonuçlara neden olmakta, sosyal ve politik süreçlere katılan göçmenler toplumsal yapıyı da dönüştürmektedir bu durum da etnik çeşitlilik ve görünürlüğü arttırıcı etki yaratmaktadır.

 Etnik gruplar arasındaki göçün etkileri, ülkelerdeki çok boyutlu yoksulluk farklılıklarını derinleştiriyor. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ve Oxford Yoksulluk ve İnsani Gelişme İnisiyatifi (OPHI) tarafından oluşturulan Çok Boyutlu Yoksulluk Endeksi (ÇBYE), sağlıksızlık, yetersiz eğitim ve düşük yaşam standardı gibi yoksunlukları ölçerek yoksulluğu değerlendiriyor. Etnik gruplar arasındaki yoksulluk farkları, ülke içindeki coğrafi eşitsizliklerden daha büyük olabilir. Örneğin, Bolivya’da yerli halklar genel nüfusun yüzde 44’ünü oluştururken, çok boyutlu yoksulların yüzde 75’ini temsil ediyor. Hindistan’da ise çok boyutlu yoksul her altı kişiden beşi, alt kabile veya kastların üyesidir. Bu durum, yoksulluğun şiddeti ve etkilediği insan sayısı açısından farklı politika eylemlerinin gerektiğini gösteriyor. Ayrıca, dünya genelinde çok boyutlu yoksulların çoğu, en az altı yıl eğitim görmüş bir kadın veya kız çocuğunun bulunmadığı hanelerde yaşıyor.

 Türkiye'deki Durum

 2011’de başlayan Arap Baharı'nın Suriye'de iç savaşa dönüşmesi, kısa sürede büyük bir Suriyeli göçmen dalgasına neden olmuştur. Göçmenler, Türkiye’ye büyük bir göç hareketi başlatmış, bu durum Türkiye’nin ekonomik, siyasi, sosyal ve kültürel alanlarında yeni durumların oluşmasına neden olmuştur.

Siyasi etkiler bakımından, Suriyeli göçmenler Türkiye’nin iç siyasetindeki düşünsel, yasal, yapısal ve fonksiyonel yönelimlerde değişime yol açarken, Türkiye'deki seçimler ve seçmen davranışlarını şekillendirmiş, Türkiye'deki toplumsal yapının ve etnik çeşitliliğin yeniden şekillenmesinde önemli bir rol oynamıştır.

 Etnik Gruplar Üzerinde Göçün Etkisi

 Etnik gruplar arasındaki göçün etkileri, ülkelerdeki çok boyutlu yoksulluk farklılıklarını derinleştirmektedir.

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ve Oxford Yoksulluk ve İnsani Gelişme İnisiyatifi (OPHI) tarafından oluşturulan Çok Boyutlu Yoksulluk Endeksi (ÇBYE), sağlıksızlık, yetersiz eğitim ve düşük yaşam standardı gibi yoksunlukları ölçerek yoksulluğu değerlendirmektedir.

Etnik gruplar arasındaki yoksulluk farkları, ülke içindeki coğrafi eşitsizliklerden daha büyük olabilmektedir.Örneğin, Bolivya’da yerli halklar genel nüfusun yüzde 44’ünü oluştururken, çok boyutlu yoksulların yüzde 75’ini temsil ediyor. Hindistan’da ise çok boyutlu yoksul her altı kişiden beşi, alt kabile veya kastların üyesidir. Bu durum, yoksulluğun şiddeti ve etkilediği insan sayısı açısından farklı politika eylemlerinin gerektiğini göstermektedir. Ayrıca, dünya genelinde çok boyutlu yoksulların çoğu, en az altı yıl eğitim görmüş bir kadın veya kız çocuğunun bulunmadığı hanelerde yaşamaktadır.

 

 

Kaynakça:

Elif Aydın (2023). [Review of the book, Göçler Çağı: Modern Dünyada Uluslararası Nüfus Hareketleri, Hein de Haas, Stephen Castles and Mark J. Miller]. Turkish Journal of Diaspora Studies, 3(2), 273-275, DOI: 10.52241/TJDS.2023.0067.

 https://www.cografyaci.gen.tr/gunumuzde-gocler-ve-nedenleri/

 Tuncel, G., & Ekici, S. (2019). Göçün Siyasal Etkisi: Suriyeli Göçmenlerin Türkiye Siyasetine Etkisi. Birey Ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 48-72. https://doi.org/10.20493/birtop.648831

 https://www.undp.org/tr/turkiye/press-releases/yoksulluk-endeksi-etnik-gruplar-arasindaki-keskin-esitsizlikleri-gozler-onune-seriyor

 https://publications.iom.int/books/world-migration-report-2020-turkish-chapter-1