“SİYASETTE ÇIKARCILIK” 

OPORTÜNİZM Mİ, PRAGMATİZM Mİ?

 

NEVİN BİLGİN

Günümüz insanı, siyasetçi ya da güç sahiplerinin kendilerine dönük çıkar girişimleriyle ilgili örneklere artık hemen her yerde denk gelmeye, tanık olmaya, sosyal medyada görmeye aşina olmuş durumda. Tabii artık normalleşen, normalmiş gibi sadece izlenen bu uygulamalar, insanlarda kızgınlık ve öfke yanında kıskançlık duygularına da neden olmakta, değer algılarını da değiştirmektedir. “Doğu ya da yanlış olan nedir?” sorgulamaları içsel hesaplaşmalara yol açmaktadır.

Geçmişten günümüze siyaset, değişik yaklaşımlarla şekillenmekte olan dinamik bir alan olduğu kadar, felsefi ve etik boyutları da içinde barındırmaktadır. İşte burada oportünist ve pragmatist davranış modelleri de kendisini göstermektedir.

Grup Aidiyeti, Bireysel Çıkarlar ve Toplumsal Hedefler Dengesi

Siyasetçilerin kendi çıkarlarını düşünerek hareket etmesi de kendi içinde denge üzerine kurulu olmalıdır. Popülizm ve seçmen davranışları yanında burada grup aidiyeti de devreye girmektedir. Grup aidiyeti, siyasetçilerin bireysel çıkarlarını arka plana iterek, toplumsal ve ideolojik hedeflere öncelik vermelerini gerektirmektedir. Popülist liderler ise kendi çıkarları ile halkın çıkarlarını örtüştürerek adeta manipülasyon uygulamaktadır. Siyasetçilerin çıkarlarını düşünürken liderlik, etik ve toplumsal sorumluluk gibi konularda bilinçli kararlar almalarını zorunlu kılmaktadır. Bu dengenin sağlanması güven ve istikrarın sağlanması için önem taşımaktadır.

Sayın Hocam Prof.Dr. Ahmet Özalp’in ince nüansa dikkat çektiği oportünizm ve pragmatizm farkını da iyi anlamak gerekmektedir.

Oportünizm Kişinin Kendisine Fayda Sağlamasını Barındırır

Oportünizm denilince ve pragmatizmle karşılaştırılınca daha olumsuz bir kavram. Fırsatçılık ve çıkarcılığı içinde barındırmaktadır. Yani bireyin, siyasetçinin, güç sahibinin mevcut ortamdan yararlanarak kendisine çıkar sağlaması, çıkarını en yüksek noktaya çıkarmasını anlatmaktadır. Yani etik ve ahlaki değerler ikinci plandadır, kısa vadeli kazançlar hedeflenmektedir.

Bir siyasetçinin seçim döneminde popüler vaatlerde bulunarak, oyları alması yanında, kendisine yakınlarına çıkar sağlaması da bunun içinde yer almaktadır. Bu yöntem mevcut fırsatlardan yararlanarak en iyi sonucu almayı sağlasa da uzun vadede güven kaybını ortaya çıkarmaktadır.

Pragmatizm, Sonuca Odaklanır

Felsefeci William James ve John Dewey tarafından gündeme getirilen pragmatizm ise, teori yerine pratik sonuçları odaklanırken, yarar sağlayan uygulamaların tercih edilmesini içermektedir. Pragmatist davranan kişi, siyasetçi ya da güç sahibi işe yarayan aynı zamanda toplum yararını gözeten çözümleri de tercih etmiş olmaktadır. Kısa vadede popüler olmama riski olsa da güven ve istikrar sağlayıcı avantajları da olan pragmatizmde, popüler olmayan uzun vadede ekonomik istikrar sağlayacak reformların tercih edilmesi örnek gösterilebilir.

Daha çok kriz dönemlerinde, seçim dönemlerinde, yapısal reformlarda pragmatizmle karşı karşıya kalınmaktadır.

Siyasetçilerin, hızlı karar almasını gerektiren kriz dönemlerinde, oportünist bir yaklaşım kısa vadede fayda sağlarken, uzun vadede toplumun güvenini kaybetmemek için pragmatik çözümler de üretilmesi gerekmektedir. Seçim dönemlerinde siyasetçiler, seçmenlerin desteğini kazanmak için popüler politikalara yönelmektedir. Bu durumda, oportünist yaklaşımlar kısa vadede kazanç sağlamaktadır, ancak, uzun vadeli güven ve istikrar için pragmatik politikalar da göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Uzun vadeli ekonomik veya sosyal reformlar gerektiren durumlarda, pragmatik bir yaklaşım benimsemek ise daha uygun hale gelmektedir. Bu tür reformlar, başlangıçta popüler olmayabilir, ancak uzun vadede toplumun genel yararını gözettiği ortaya çıkmaktadır

“Merhametli Görüp Merhametsiz Olmalı”

Nicolle Machiavelli ise, hem oportünizm, hem de pragmatizm seçenekleriyle yöneticinin, liderin, prensin hareket etmesini savunmaktadır. Hükümdarın ayakta durması için gerektiğinde oportünist, gerektiğinde ise pragmatik ilkelere göre hareket etmesi gerekmektedir. Ahlaki değerler yerine yeni ahlaki değerler öneren Machiavelli, dinin de devleti bir arada tutma aracı olarak kullanılmasını da savunmaktadır. Machiavelli’nin hükümdar resmi çizerken şaşırtıcı yaklaşımlarından birisi de iyi bir hükümdarın merhametli görünüp merhametsiz olması gerektiği fikrine inanmasıdır.

 

Kaynakça:

Etik değerlere önem vererek, toplumun genel yararını gözeten ve sürdürülebilir çözümler üreten siyasetçiler, uzun vadede daha başarılı ve güvenilir olacaktır

Oportünizm - Wikiwand

Türer, Celal, ve Metin Aydın. ““UTILITARIANISM” VE ‘PRAGMATISM’: FARKLAR, ORTAK NOKTALAR”. FLSF Felsefe Ve Sosyal Bilimler Dergisi, sy. 28 (Aralık 2019): 121-49.

Yeni oportünizm olarak Castro-Chavizm: Çağımızın anti-komünizmi üzerine tezler – Gazete Nisan

Ballıkaya, C. (2015). POZİTİVİZM: Tarihsel Süreç İçerisindeki Gelişimi ve Sosyolojik Düşünceye Etkileri / POSITIVISM Its Development in History and Its Influence on Sociological Thought. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi(33), 87-106. https://doi.org/10.21497/sefad.40653

Niccolo Machiavelli (Makyavel) Siyaset Görüşü » Felsefe hakkında her şey...

Machiavelli ve Siyaset Anlayışı (Prens Kitabı Özelinde) - Sosyologer

Siyaset Psikolojisi ve Seçmen Davranışı (penceremden.com)