İLETİŞİMİN EKONOMİ POLİTİĞİ VE HABER ALMA ÖZGÜRLÜĞÜ

İLETİŞİM EKONOMİ POLİTİĞİNDE: MEDYA İZLEYİCİSİNİ REKLAMVERENLERE SATAR

DİJİTAL KAPİTALİZM, KULLANICI EMEĞİNİ KARA DÖNÜŞTÜRMEKTEDİR

 

NEVİN BİLGİN

İletişimin ekonomi politiği, güç ilişkileri yanında, medya ve iletişim alanındaki ekonomik yapıları, kaynak yapısını da incelemektedir. Medya kuruluşlarının işleyişleri yanında, sahiplik, içerik, üretim süreçleri ekonomik politiğin içinde yer almaktadır. Kamu politikaları, dijital devrimin yarattığı dönüşüm yanında reklamcılıkla birlikte medya endüstrisi ve toplumsal etkilerini analiz etmektedir.

Dallas W. Smythe ve İzleyici Emtiası

İletişim Ekonomi Politiği kuramcısı olan Dallas W. Smythe, “izleyici emtiası” kavramıyla tanınmaktadır. Buna göre medya sadece içerik üretmez, izleyiciyi reklamverenlere pazarlamakta ve satmaktadır.

İzleyici emtiası, medyanın izleyici kitlesini yaratıp bu kitlenin dikkatini reklamverenlere pazarladığı bir modeldir.

Tüketici Üretimi

Smythe, medya ve tekelci kapitalizm arasındaki ilişkiye dikkat çekerek, medya kuruluşlarının tüketici üretimi yaptığını vurgulamaktadır. Medya sadece bilgi veren  değil, tüketiciyi şekillendiren, yönlendiren bir işlev de görmektedir.

Sosyal Medya ve Emek Çalışmaları

Sosyal medya ve dijital platformlardaki, ekonomi politik de önemli hale gelmiştir. Sosyal medya kullanıcıları, içerik üreticisi olarak kabul edilmekte ve bu içerikler platformlar tarafından gelir elde etme aracı olarak kullanılmaktadır.

Dijital kapitalizmde, kullanıcının ücretsiz emeği üzerinden de değer yaratılmaktadır. Kullanıcıların emeği sömürülmekte ve dijital platformlar bu emeği kâr amacıyla kullanmaktadır.

Medya ve Bilinç Endüstrisi

Smythe, bilinç endüstrisi kavramıyla, medya kuruluşlarının sadece bilgi aktarmakla kalmadığını, aynı zamanda tüketici bilincini şekillendiren bir öğretim makinesi olduğunu savunmaktadır.

Bilinç endüstrisi, enformasyon sektörü ve tüketim maddeleri endüstrisini kapsamaktadır.

Medya, tüketicileri belirli bir bilinç düzeyine getirme ve tüketim alışkanlıklarını yönlendirme işlevi görmektedir. Tabii ki bu yönlendirme, medya kuruluşlarının ve sermayenin çıkarı doğrultusunda gelişmektedir.

Ayrıca medyanın dördüncü kuvvet olarak kendini göstermesi, propaganda, siyaset, ekonomi ve sosyoloji alanlarında önemli bir amaçsallık kazanmasına yol açmıştır.

Yeni Medya

Yeni medya kavramı, teknolojik gelişmelerle birlikte iletişimin işlevselliğine yeni bir boyut kazandırırken, artık iletişim, tek taraflı bilgi yayılımından ziyade, karşılıklı etkileşim ve üretim/tüketim süreçlerine olanak tanıyan alanlar haline gelmiştir.

Sanal Evren ve Metaverse

Sanal gerçeklik ve dijitalleşme, sosyal, ekonomik ve kültürel gelişmeleri etkileyen yeni bir boyut sunmaktadır.

James Cameron’un yönetmenliğindeki Avatar (2009) filmi, sanal gerçeklik kavramını popüler hale getirmiştir. Metaverse, insanların dijital ortamda etkileşimde bulunabileceği, ticaret yapabileceği ve sosyal ilişkilerini sürdürebileceği bir platform sunarak, iletişimin yeni sınırlarını belirler hale gelmiştir.

Türkiye’de Dijital Medya

Türkiye’de günlük erişimi bir milyonun üzerinde olan dijital platformlara temsilcilik açma zorunluluğu getirmiştir. Bu karar, dijital medya şirketlerinin kamu otoritesi tarafından denetlenmesi ve sorumluluk üstlenmesi gerektiği anlamına gelmektedir.

Kaynakça:

Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi » Makale » Eskişehir’deki Yerel Magazin Basınının Ekonomi Politiği: Follow ve Motto Dergileri Örnekleri (dergipark.org.tr)

İnsan ve İnsan » Makale » İletişimin Ekonomi Politiğine Dallas W. Smythe’ın Perspektifinden Bakmak (dergipark.org.tr)

Yazıcıoğlu, Caner, 2022, İletişim Bağlamında Ekonomi Politik

İLETİŞİMİN EKONOMİ POLİTİĞİ – iksad yayınevi (iksadyayinevi.com)