GÖSTERİŞİN GÖLGESİNDE: MODERN İNSANIN ZÜPPELEŞMESİ VE PSİKOLOJİK SEBEPLERİ

KENDİSİNİ DAHA DEĞERLİ HİSSETME ARZUSU

KENDİSİNİ ÜST STATÜYE YERLEŞTİRME ÇABASI

POPÜLER KÜLTÜRDEKİ YAŞAM TARZLARINA ÖZENME VE İMAJ YARATMA

DIŞSAL ONAY ARAYIŞI

İÇ DÜNYADAKİ GÜVENSİZLİĞİ BOŞLUĞU GÖSTERİŞLE DOLDURMA İHTİYACI

NEVİN BİLGİN 

Günümüzde toplumun farklı kesimlerinde gösteriş ve lüks tüketim eğilimleri belirgin bir şekilde artmış durumda. Bu durum, sadece ekonomik refahın bir göstergesi olmanın ötesindedir artık. Çünkü ekonomik gücü olmayan insanlar da ellerindeki yiyecek ve barınma ihtiyaçları için ayrılan parayı ya da borçlanarak bu tür alışverişlere para ve zaman ayırmaktadır. Modern insanın gösterişe olan eğilimi, karmaşık bir psikolojik ve sosyokültürel etkileşimin sonucudur. Ekonomik refah, medya etkisi, sosyal onay arayışı ve kültürel değerler, bu eğilimin temel taşlarını oluşturur. Gösteriş, bireyin kendini değerli hissetme, sosyal statü kazanma ve içsel çatışmalarını maskeleme çabasının bir yansıması olarak karşımıza çıkar. 

Aslında derin psikolojik ve sosyokültürel kökenlere işaret eden durumda, insanoğlu gösterişe diğer adıyla züppeleşmeye neden ihtiyaç duyar merak ettiniz mi? Bu tür davranışlar sergiliyorsanız bunun farkında mısınız? Gösteriş merakı insandaki hangi boşlukları doldurmaktadır. 

Tüketim Kültürü

Dünyada son yıllarda yaşanan ekonomik büyüme ve artan gelir seviyeleri yanında, insanların yeni dünya düzeninde ekonominin ayakta tutulması, zenginlerin daha da zengin olmasının sağlanması için insanların tüketim alışkanlıklarının film, reklam, popüler kültür ürünleri gibi pek çok sebeple değiştirilmesi günümüzdeki züppeleşmeyi yaratmış görünmektedir. 

Lüks tüketim ürünlerine olan talep, sadece ekonomik kapasitenin bir sonucu olarak değil, aynı zamanda statü sembolü olarak da görülmeye başlandı. Gösterişli yaşam tarzları, insanların kendilerini sosyal merdivenin üst basamaklarına yerleştirme çabasının bir parçası haline geldi. Bu durum, bireylerin psikolojik olarak kendilerini daha değerli hissetme arzusunu tatmin etme yolunda önemli bir araç haline gelmiş olabilir.

Medya ve Sosyal Medyanın Etkisi

Gösterişin artışında medyanın ve özellikle sosyal medyanın rolü yadsınamaz. Ünlülerin ve sosyal medya fenomenlerinin paylaşımları, idealize edilmiş yaşam tarzlarını ön plana çıkararak geniş kitlelerin bu yaşam tarzlarını benimsemesine yol açtı. İnsanlar, sosyal medyada gördükleri bu gösterişli hayatlara özenerek benzer bir imaj yaratma çabasına giriyorlar. Bu durum, bireylerin kendi kimliklerini oluştururken dışsal onay arayışını ve toplumsal kabul görme ihtiyacını daha da artırıyor.

Psikolojik Dinamikler: Sosyal Gösteriş ve Onay Arayışı

Gösteriş merakının ardında yatan en temel psikolojik faktörlerden biri, sosyal onay arayışıdır. İnsanlar, başkalarının gözünde değerli ve başarılı görünmek için gösterişli yaşam tarzlarına yönelirler. Bu davranış, bireylerin kendilik saygısını artırma ve sosyal çevrelerinde bir statü kazanma arzusundan kaynaklanır. Gösteriş, aynı zamanda bireyin içsel dünyasında var olan boşlukları ve güvensizlikleri maskeleme işlevi de görebilir.

Projeksiyon ve Züppeleşme

Projeksiyon, bireyin kendi içsel çatışmalarını ve güvensizliklerini dışa yansıtma mekanizmasıdır. Modern toplumda züppelik olarak adlandırılabilecek gösterişçi davranışlar, bireyin kendi eksikliklerini başkalarına yansıtma çabası olarak da değerlendirilebilir. Bu davranış, kişinin kendi içsel çatışmalarını görmezden gelmesine ve bunları dışsal başarılar ve maddi sembollerle örtmeye çalışma çabasıdır.

Kültürel ve Toplumsal Etkiler, Eğitimsizlik

Gösterişin artmasında kültürel ve toplumsal değerlerin de önemli bir rolü vardır. Yine eğitim en önemli faktörlerden birisidir. 

Modernleşme süreci, toplumun tüketim alışkanlıklarını ve değerlerini değiştirmiştir. Gösterişli ürünler ve markalar, artık sadece birer tüketim aracı değil, aynı zamanda sosyal statü sembolleri olarak da algılanmaktadır. Bu durum, bireylerin kendi kimliklerini ve sosyal rollerini belirlerken lüks tüketim ürünlerine yönelmelerine neden olur.

Sürekli Dikkat Çekmeye Çalışır

Gösteriş hastalığına sahip kişiler, sürekli dikkat çekmeye çalışırlar, lüks pahalı şeylerle övünür ve başkanlarını kıskandırmaya çalışırlar. 

Tedavisi ise psikoterapi ve psikiyatrik tedavi şeklinde yapılmaktadır. Bu tedavilerle kişinin özsaygısı arttırılarak başkalarının onayına olan aşırı bağımlılık azatılmaya çalışılmalıdır. 

https://www.acibadem.com.tr/ilgi-alani/sistit-nedir-belirtileri-nelerdir/

https://www.felsefe.gen.tr/egitim-ve-toplum-iliskisi/

https://www.iienstitu.com/blog/egitim-ile-teknolojinin-iliskisi

https://www.psikolojibilgisi.com/suru-psikolojisi-nedir-neden-olur-ornekleri-nelerdir.htm

https://www.onlinepsikolog.com/blog/iliskiler/psikolojide-yansitma-nedir

https://www.psikologbaharkaya.com/blog/transaksiyonel-analiz-ego-durumlari-ve-yasam-pozisyonlari