TÜRKİYE'DEKİ DOMUZ ÇİFTLİKLERİ VE DOMUZ ETİ TÜKETİMİ ÜZERİNE TARTIŞMALAR

NEVİN BİLGİN 

Türkiye, kültürel ve dini yapısı gereği domuz eti tüketiminin tabu olduğu bir ülke olarak bilinmektedir. Ancak son yıllarda, domuz çiftlikleri ve domuz eti üretimi konusundaki tartışmalar giderek daha fazla dikkat çekmektedir. 

Tarım Bakanlığı yetkilileri, Türkiye’de ruhsatlı bir domuz çiftliği bulunmadığını sık sık açıklamaktadır. Ancak ruhsat almamış 5 çiftlikte toplam 2,252 domuzun varlığı yanında,  İzmir’deki iki çiftlikte 1,600 domuz yer alırken, Mersin, Antalya ve Kırklareli’ndeki birer çiftlikte toplam 652 domuz bulunduğu tartışmaları yıllardır yapılmaktadır. 

Kaçak Çiftlikler ve Yılda Üretilen Domuz Sayısı

İddialara göre Türkiye’de yaklaşık 80 kaçak çiftlikte yılda yaklaşık bir milyon domuz üretilmektedir. Bu domuzların kesimi, çoğunlukla kaçak kesimhanelerde gerçekleştirilmektedir. Bu noktada, gıda güvenliği ve halk sağlığı açısından büyük bir tehdit söz konusudur. Türkiye’nin dört bir yanında yer alan bu kaçak çiftlikler, denetimlerin yetersizliğini de ortaya koymaktadır.

Reşit Haylamaz’ın Araştırması ve Artan Domuz Çiftlikleri

İlahiyatçı yazar Reşit Haylamaz, “Türkiye’de Domuz Gerçeği” adlı kitabında, 24 il ve ilçede 87 domuz çiftliği bulunduğunu bildirmektedir. Bu çiftliklerin yüzde 56’sının İstanbul, Tekirdağ ve Eskişehir’de yoğunlaştığı görülmektedir. Özellikle İstanbul, yoğun nüfusu ve ekonomik yapısıyla dikkat çekmektedir. İstanbul’un çeşitli ilçelerinde (Arnavutköy, Ayazağa, Habibler, Zeytinburnu gibi) domuz çiftliklerinin varlığı, hem hukuki hem de dini açıdan ciddi tartışmalara yol açmaktadır.

Türk Gıda Kodeksi ve Domuz Eti Tüketimi

2006 yılında yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Tebliği ile birlikte, domuz eti resmi olarak kasaplık et olarak tanınmıştır. Bu değişiklik, domuz çiftliklerinin sayısını artırmış ve domuz eti tüketimini tetiklemiştir. Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Denetleme ve Sertifikalandırma Derneği (GİMDES) tarafından yapılan araştırmalar, Türkiye’de 80’den fazla domuz çiftliğinin faaliyet gösterdiğini ortaya koymuştur. GİMDES, Türkiye’de yılda yaklaşık 3 milyon kilogram domuz eti tüketildiğini ve bu rakamın neredeyse kırmızı et üretiminin yarısına denk geldiğini belirtmektedir.

Domuz Çiftliklerinin Bulunduğu İller

GİMDES’in araştırmasına göre, Türkiye’de domuz çiftliği bulunan iller şu şekilde sıralanmaktadır:

İstanbul: Arnavutköy, Ayazağa, Acımaşlı köyü, Habibler, Kemerburgaz, Beykoz, Terkos, Cendere, Halkalı, Polonezköy, Zeytinburnu

Bursa: Karacabey, Ertuğrul köy, Hançerli köy, Çınarlı köy

İzmir: Menemen, Kısıklı köy

Eskişehir, Çorum, Kastamonu, Manisa, Isparta, Kayseri, Mersin, Bilecik, Erzincan, Adana, Denizli, Burdur, Balıkesir, Afyon, Kütahya

Türkiye’de domuz çiftlikleri ve domuz eti tüketimi konuları, hem dini hem de sosyal açıdan tartışmalı bir mesele olmaya devam etmektedir. Domuz çiftliklerinin gizli veya kaçak olarak faaliyet göstermesi, denetim eksikliklerini ve gıda güvenliği sorunlarını gündeme getirmektedir. Ayrıca, Türk Gıda Kodeksi’nin domuz eti ile ilgili düzenlemeleri, bu durumu daha da karmaşık hale getirmektedir. 

Kaynakça: 

https://www.yeniakit.com.tr/foto-galeri/turkiyede-domuz-ciftligi-bulunan-iller-belli-oldu-94723

https://www.gidahareketi.org/Turkiye-de-Kac-Domuz-Ciftligi-Var--225-haberi.aspx

https://www.kardelengazetesi.com/haber/turkiyede_kac_tane_domuz_ciftligi_var_turkiyede_hangi_illerde_d

https://www.bbc.com/turkce/articles/cvgwl5yvxjro