TRUMP DOKTRİNİ: NİXON VE REAGON DOKTRİNLERİ, BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR

NEVİN BİLGİN

Trump Doktrini, ABD Başkanı Donald Trump döneminde uygulanan dış politika stratejilerini ifade eder. Bu doktrin, "Önce Amerika" (America First) sloganıyla özetlenebilir ve ABD’nin ulusal çıkarlarını ön planda tutmayı amaçlar. Trump Doktrini, ekonomi, savunma ve diplomasi alanlarında köklü değişikliklere yol açmış, çok taraflılıktan uzaklaşan, daha bencil ve pragmatik bir yaklaşım sergilemiştir.

Trump Doktrini'nin Temel Unsurları

Ekonomik Milliyetçilik: Trump Doktrini, serbest ticarete şüpheyle yaklaşmış ve Amerikan çıkarlarını koruma adına çeşitli ticaret savaşları başlatmıştır. Bu kapsamda NAFTA yeniden müzakere edilmiş, Çin'e yönelik tarifeler artırılmış ve "adil ticaret" vurgusu yapılmıştır.

Askeri Gücün Kullanılması: Trump Doktrini, ABD'nin askeri gücünü kullanma konusunda pragmatik bir tutum benimsemiştir. İran'a yaptırımlar, Kuzey Kore ile gerilim ve Suriye'deki askeri operasyonlar bu yaklaşımı örneklemektedir. Ancak, ABD'nin yurt dışındaki asker sayısını azaltma politikası da dikkat çekmiştir.

Sınır Güvenliği ve Göçmenlik Politikaları: ABD-Meksika sınırına duvar inşa edilmesi ve yasadışı göçle müadele Trump Doktrini'nin önemli bir boyutunu oluşturmuştur.

Çok Taraflı Anlaşmalara Karşı Çıkış: Paris İklim Anlaşması, TPP (Trans-Pasifik Ortaklık Anlaşması) ve İran Nükleer Anlaşması gibi uluslararası anlaşmaların terk edilmesi, Trump Doktrini'nin çok taraflılığa mesafeli duruşunu yansıtmıştır.

Nixon Doktrini ile Benzerlikleri

Trump Doktrini, bazı yönleriyle Nixon Doktrini’ni hatırlatır. Nixon Doktrini, ABD'nin müttefiklerinden daha fazla savunma sorumluluğu üstlenmelerini talep ederken, ABD'nin doğrudan askeri müdahalelerde bulunmaktan kaçınması gerektiğini savunuyordu.

Trump Doktrini de benzer bir şekilde, müttefiklerin NATO içerisindeki savunma harcamalarını artırmasını talep etmiştir. Trump, ABD’nin "dünya polisini oynama" rolünün sınırlandırılması gerektiğini savunmuştur. Her iki doktrin de, ABD'nin yükünü azaltma ve diğer ülkelerin daha fazla sorumluluk alınmasını öngörmektedir.

Reagan Doktrini ile Benzerlikleri

Reagan Doktrini, Sovyetler Birliği'ne karşı geliştirilmiş bir strateji olup, antikomünist direniş hareketlerine destek verilmesini önceliyordu. Trump Doktrini’nin agresif tonu ve rakip ülkelerle sert bir dış politika izlemesi Reagan Doktrini'ni hatırlatır.

Özellikle Trump'ın, İran, Kuzey Kore ve Çin gibi rakip ülkelere karşı izlediği politikalar, Reagan’ın Sovyetler Birliği'ne karşı uyguladığı baskı stratejisine benzer niteliktedir. Trump’ın, Orta Doğu'da ABD etkisini güçlendirme çabaları da Reagan’ın etkisini yansıtmaktadır.

Farklılıklar ve Çıkarımlar

Trump Doktrini, Nixon ve Reagan Doktrinlerinden farklı olarak dönemine has popülist bir yaklaşım sergilemiştir. Nixon Doktrini, ABD'nin Vietnam gibi uzun savaşlardan kaçınmasına odaklanmışken, Trump Doktrini ticaret ve ekonomik milliyetçilik vurgusuyla dikkat çekmiştir. Reagan Doktrini’nin ideolojik boyutunun aksine, Trump Doktrini daha çok pragmatik ve çıkar odaklı bir politika izlemeyi tercih etmiştir.

Kaynakça: 

https://stratejikortak.com/2020/07/abdnin-onemli-dis-politika-doktrinleri.html?form=MG0AV3

https://tr.wikipedia.org/wiki/Carter_Doktrini?form=MG0AV3

https://tr.wikipedia.org/wiki/Nixon_Doktrini?form=MG0AV3

https://www.setav.org/tag/trump-doktrini

https://www.academia.edu/43160537/ABD_D%C4%B1%C5%9F_Politikas%C4%B1nda_Doktrinler_ve_Trump_Doktrini

https://dunyasiyaseti.com/icerik/trump-doktrini-anarsizmin-kuresel-siyasete-donusu-.html

https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/814833