AMERİKAN MISSOURI ZIRHLISI VE TÜRKİYE’NİN BATI’YA KATILMA YOLCULUĞU

FOTOĞRAF KAYNAĞI: USN Gemileri - USS MISSOURI (BB-63), 1946 Akdeniz Gezisi

NEVİN BİLGİN

Missouri Zırhlısı olayı, Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri arasındaki ilişkilerde önemli bir dönüm noktasıdır. 1946 yılında, Türkiye'nin Washington Büyükelçisi Münir Ertegün'ün naaşı, ABD'nin ünlü savaş gemisi USS Missouri ile İstanbul'a getirilmiştir. Bu olay, İkinci Dünya Savaşı sonrası dönemde Türkiye'nin Batı ile yakınlaşma sürecinin bir sembolü olarak görülmüştür.

Zırhlının Yolculuğu ve Özellikleri

USS Missouri, 22 Mart 1946'da Amerika Birleşik Devletleri'nden yola çıktı ve 31 Mart'ta Cebelitarık'a ulaştı. Burada, ABD Avrupa Deniz Kuvvetleri Komutanı Amiral Henry Kent Hewitt'in bayrak gemisi oldu. Zırhlı, 5 Nisan'da İstanbul'a demirledi ve 9 Nisan'a kadar burada kaldı.

USS Missouri, 270 metre uzunluğunda ve yaklaşık 45 bin ton ağırlığındaydı. Bu devasa savaş gemisi, II. Dünya Savaşı sırasında Japonya'nın teslimiyet anlaşmasının imzalandığı yer olarak da tarihe geçmişti.

Ziyaretin Amacı ve İçindekiler

USS Missouri, Türkiye'nin Washington Büyükelçisi Mehmet Münir Ertegün'ün naaşını İstanbul'a getirmek için görevlendirilmişti. Bu, diplomatik bir jest olmanın yanı sıra ABD'nin Türkiye'ye verdiği desteği gösteren sembolik bir adımdı. Ancak ziyaretin tek amacı bu değildi; ABD, aynı zamanda Sovyetler Birliği'nin Türkiye üzerindeki baskılarına karşı açık bir mesaj vermek istiyordu.

USS Missouri'nin mürettebatı, cenaze törenine katılarak Türk halkına saygılarını sundu. Ayrıca gemideki üst düzey ABD askeri yetkilileri, Türk yetkililerle görüşmeler gerçekleştirdi.

Karşılama ve Etkileri

Missori'nin gelişi, Türk halkı ve hükümeti tarafından büyük bir coşkuyla karşılandı. Zırhlı, Dolmabahçe Sarayı önünde demirledi ve halk gemiyi görmek için akın etti. Türk basını, bu ziyareti geniş bir şekilde ele aldı ve ABD ile Türkiye arasındaki ilişkilerin güçlenmesine vurgu yaptı.

Missouri Zırhlısı'nın Türkiye'ye gelişi, sadece bir cenaze taşıma görevi değil, aynı zamanda Sovyetler Birliği'nin Türkiye üzerindeki baskılarına karşı ABD'nin desteğini gösteren bir mesaj olarak da algılanmıştır. Bu ziyaret, Türk kamuoyunda büyük bir ilgiyle karşılanmış ve dönemin basınında geniş yer bulmuştur.

Bu ziyaret, Türkiye'nin Batı ile entegrasyon sürecinin başlangıcı olarak kabul edilir. 1950'de NATO üyeliği için başvuran Türkiye, 1951'de NATO'ya katılarak Batı bloğuna dahil oldu.

Alexander W. Weddell, ABD'nin Türkiye Büyükelçisi;
Amiral H. Kent Hewitt, ABD Avrupa Deniz Kuvvetleri Komutanı;
Yüzbaşı Roscoe H. Hillenkoetter, Missouri'nin Komutanı Memur ve
T.C. Protokol Bakanı M. Kadri Rizan.

Kaynak: 

https://www.ibiblio.org/hyperwar/OnlineLibrary/photos/sh-usn/usnsh-m/bb63-m1.htm

https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/9930

https://dergipark.org.tr/tr/pub/cttad/issue/25238/266811

https://www.derintarih.com/izdusum/missouri-serefine-itisip-kakismayalim-beyler/