ÜMMETÇİLER, MİLLİYETÇİLER VE DEVRİMCİLER: BİR GENÇLİK HAREKETİNİN ÇÖZÜLÜŞÜ
MİLLİ TÜRK TALEBE BİRLİĞİ'NDEKİ AYRIŞMALAR VE ÇATIŞMA TEMALARI
Nevin BİLGİN
Milli Türk Talebe Birliği (MTTB), Türkiye'nin muhafazakâr ve İslamcı öğrencilerinin örgütlendiği en önemli platformlardan biri olarak, yalnızca bir öğrenci derneği değil, aynı zamanda bir fikri ve siyasi kadro üretim merkezi olarak da tarih sahnesinde yerini aldı. Ancak bu güçlü yapı, özellikle 1960’lı ve 70’li yıllarda kendi içinde farklı yönelimlere ayrıldı ve zamanla ciddi ideolojik ve stratejik çatışmalar yaşandı. Bu ayrışmalar, hem Türkiye'nin siyasal dönüşümleriyle hem de İslamcı ve milliyetçi hareketlerin kendi içlerindeki gelişmelerle doğrudan bağlantılıydı.
KURULUŞTAN 60’LARA
MTTB’nin ilk yıllarında, daha çok merkez sağa yakın, apolitik ya da hafif muhafazakâr bir çizgide ilerlediği görülür. 1950’lerde Demokrat Parti iktidarıyla birlikte, üniversitelerde dinî değerleri önceleyen öğrencilerin etkisi artmaya başladı. Bu dönemde örgüt içinde siyasal İslam'ın izleri zayıftı; daha çok millî ve manevî değerlere sahip çıkan, devletle uyumlu bir öğrenci profili hakimdi.
1965–1971: İSLAMCI VE MİLLİYETÇİ YÜKSELİŞ
Bu dönem, MTTB için bir kırılma noktası oldu. Birliğin bünyesinde artık daha görünür iki ana damar mevcuttu:
İslamcı çizgi, daha sonra Milli Görüş hareketine evrilecek olan düşünce zeminini oluşturuyordu. Türkiye'nin Batı’ya yönelmesine, seküler sistemine ve laik devlet yapısına eleştiriler yöneltiliyor; siyasal İslam fikri şekillenmeye başlıyordu.
Milliyetçi çizgi ise Türk-İslam sentezini savunuyor, MHP ve Ülkü Ocakları ile daha yakın ilişki kuruyordu. Bu grup için Türk kimliği en az İslam kadar önemliydi.
Bu iki eğilim arasındaki çatışmalar, özellikle liderlik, yöntem ve ideolojik önceliklerde belirginleşti.
1971–1980: RADİKALLEŞME VE DERİNLEŞEN AYRIŞMALAR
1971 muhtırası sonrası, MTTB’deki ayrışmalar daha keskin hale geldi. MTTB artık yalnızca sağ içi bir mücadele değil, aynı zamanda farklı İslamcı hareketlerin birbirine karşı pozisyon aldığı bir alan hâline gelmişti:
Milli Görüşçüler, Necmettin Erbakan’ın açtığı siyasal kulvarda hareket ederek Refah Partisi’ne yakın durdu.
Türk-İslam sentezcileri, MHP çizgisini benimsedi ve millî kültürün İslamla bütünleşmesini savundu.
Devrimci İslamcılar, İran İslam Devrimi, Filistin direnişi gibi örneklerden etkilenerek emperyalizme karşı daha radikal bir söylem geliştirdi. Bu grup, MTTB'nin geleneksel yapısıyla çatışmaya başladı.
Bağımsız İslamcılar, herhangi bir partiye veya kuruma bağlı olmaksızın Müslüman gençliğin özgür düşünmesi gerektiğini savunuyordu.
1980 SONRASI: KAPATILMA VE FARKLI YOLLARA DAĞILMA
12 Eylül 1980 askeri darbesiyle MTTB kapatıldı. Bu dönemde birçok eski MTTB üyesi farklı siyasi ve sivil kulvarlara yöneldi. Kimileri Refah Partisi içinde aktif siyaset yaparken, kimileri MHP saflarında yer aldı. Bir kısım ise daha özgürlükçü ve eleştirel bir İslamcılığa yönelerek Mazlum-Der gibi sivil oluşumlarda yer aldı.
ÇATIŞMA TEMALARI
Bu tarihsel süreç boyunca MTTB içindeki temel çatışma alanları dört ana başlıkta toplanabilir:
1. Ümmetçilik vs. Milliyetçilik
MTTB içinde en yaygın ve belirleyici çatışmalardan biri, İslam’ın evrensel birliğini önceleyen ümmetçi bakışla, Türk kimliğini merkezine alan milliyetçi düşünce arasında yaşandı. Ümmetçiler, İslam kardeşliğini ön planda tutarken; milliyetçiler, Müslümanlığın ancak Türk kültürüyle anlam kazanabileceğini savundu.
2. Sistem İçi Yaklaşım vs. Devrimci İslamcılık
Kimileri siyasal İslam’ı mevcut sistem içinde siyasetle, yasalarla ve meşru yollarla güçlendirmeye çalışırken; kimileri bu sistemi "tağuti" (gayri meşru) olarak tanımlayıp kökten bir dönüşüm çağrısı yaptı. Devrimci İslamcılar, İran Devrimi gibi modelleri örnek alırken, diğerleri aşamalı bir değişimi tercih etti.
3. Parti Bağlılığı vs. Bağımsızlık
MTTB’de Refah Partisi veya MHP gibi partilerle iç içe geçmiş kollar oluşurken, diğer kesimler gençliğin bir siyasi hareketin gençlik yapılanmasına indirgenmemesi gerektiğini savundu. Bu, örgüt içi temsil krizlerine ve liderlik kavgalarına da neden oldu.
4. Batı Karşıtlığı: Ortak Zemin, Farklı Yöntemler
Her iki ana damar da Batı’ya eleştireldi, fakat kimisi bunu ahlaki yozlaşma çerçevesinde ele alırken, kimileri emperyalist sömürüye karşı direniş üzerinden okudu. Bu, eğitimden dış politikaya kadar birçok alanda farklı pratiklere yol açtı.
MTTB, sadece bir öğrenci hareketi değil, aynı zamanda Türkiye’de İslamcılık, milliyetçilik ve muhafazakârlık akımlarının laboratuvarıydı. İçindeki çatışmalar, Türkiye sağının daha sonraki yıllarda yaşadığı ayrışmaların da habercisi niteliğindeydi. Bugün bu ayrışmalar, AK Parti, MHP, Saadet Partisi ve daha radikal yapıların farklı çizgilerinde yankılanmaya devam ediyor.
Kaynakça:
chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://dergipark.org.tr/tr
chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://dergipark.org.tr
Bora, Tanıl. Siyasi Cereyanlar
Cinisli, Rasim. Bir Devrin Hikayesi
Çolak, Muhittin. Herşey Milliyetçi Türkiye İÇin
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder