"CNN ETKİSİ" VE DEĞİŞEN DİNAMİKLER

 

“CNN ETKİSİ” VE DEĞİŞEN DİNAMİKLER

    NEVİN BİLGİN

     Küreselleşmeye en büyük katkıyı sağlayan teknolojik gelişmeler yanında medyanın giderek güç kazanması ve küresel hale gelmesidir. Bunu CNN etkisi dediğimiz gerçeklikte ve yaşanan birçok tarihsel olayda görmek mümkündür. 1980’lerin ardından CNN gibi haber kanalları hızlı bir yükselişe geçmiş, dünya olayları artık uluslararası kamuoyu tarafından takip edilir hale gelmiştir. 1989 Tiaanmen Meydanı protestoları, Doğu Avrupa’daki komünizmin çöküşü, 1. Körfez Krizi’nde yaşananlar gibi pekçok olay CNN etkisiyle dünya çapında milyonlarca insan tarafından izlenerek tartışılmıştır.

    Peki CNN etkisi nedir?

    CNN etkisi teorisi, siyaset bilimi ve medya araştırmalarında önemli bir kavramdır. Bu teori, özellikle küresel televizyon ağlarının, politikacıların eylemleri ve olayların sonuçlarını belirlemede önemli bir rol oynadığını savunur. Bu teoriye göre, belirli bir medya kuruluşunun, özellikle CNN gibi uluslararası haber kanallarının, haberlerin sunumu ve yayılmasında geniş bir izleyici kitlesine ulaşmasıyla, izleyicilerin algısını şekillendirme gücüne sahip olduğu öne sürülür.

    Uluslararası haber kanalları, sadece haberleri raporlamakla kalmayıp aynı zamanda olayların analizini ve yorumunu da sunmaktadır. CNN gibi kanallar, uzmanlar ve analistlerin katkılarıyla, olayların politik, stratejik ve insani boyutlarını detaylı bir şekilde ele almaktadır. Bu da izleyicilere olaylar hakkında o bakış açısıyla bir anlayış kazanmasına yol açmaktadır.

    Bu durum, uluslararası kamuoyunun tek bir görüş açısıyla olaya bakmasını sağladığı gibi, politikacı ve liderlerin kararlarına da doğrudan etki yapabilmektedir. Politikacılar ve hükümetler kararlarını savunmak ya da değiştirmek durumunda kalabilmektedir.

Uluslararası haber kanallarının etkisi, CNN gibi büyük kanalların olayları doğrudan ve hızlı bir şekilde yayınlaması ve analiz etmesiyle belirginleşmektedir. Bu kanalların haber sunumu, olayların algılanması ve tartışılmasında önemli bir rol oynamaktadır. Ancak, bu etkinin tam boyutunu ölçmek ve belirlemek zor olabilir, çünkü diğer faktörlerin yanı sıra izleyicilerin bakış açıları ve politik bağlam da etkilidir.

     Tiananmen’den Saddam Hüseyin’e

    Uluslararası haber kanalları bu özellikleriyle dünyadaki olaylarda kilit rol oynamaktadır. Tarihsel olarak önemli olayların raporlanması ve yayılmasında önce rol üstlendikleri gibi kendi gördükleri gözle insanların olaylara bakmasına neden olmaktadır.

    Özellikle 1989 Tiananmen Meydanı protestoları ve Doğu Avrupa’daki komünizmin çöküşü gibi önemli olaylar, CNN’in etkisiyle dünya çapında geniş kitlelerce izlenmiş ve tartışılmıştır.

    Birinci Körfez Savaşı gibi önemli bir olayda, CNN'in etkisi çok belirgindir. Saddam Hüseyin'in Kuveyt'i işgal etmesi ve ardından Amerika Birleşik Devletleri'nin liderliğindeki uluslararası koalisyonun müdahalesi, CNN'in sürekli canlı yayınlarıyla dünya çapında geniş kitlelerce takip edilmiştir. Sahadan gelen canlı görüntüler ve muhabirlerin raporları, savaşın gerçek yüzünü izleyicilere doğrudan aktarmıştır. Ayrıca, CNN'in analiz programları ve uzman yorumları, savaşın politik, askeri ve insani boyutlarını detaylı bir şekilde ele almıştır.

    Mogadişu’daki Somalili çatışma gibi olaylar da CNN’in doğrudan raporlaması ve haberleşmesiyle uluslararası ilgiyi üzerlerine çekmiştir. CNN gibi haber kanallarının olayları doğrudan yayınlaması ve sürekli güncel bilgiler sunması, izleyicilere olaylar hakkında anlık ve kapsamlı bir bilgi sağlamıştır.

    Etkinin Kırılması

    Peki CNN etkisinin günümüzde kırılması mümkün olabilir mi?

    CNN etkisinin kırılması zorlu bir süreç olabilir, çünkü bu etki, uluslararası haber kanallarının güçlü ve geniş bir izleyici kitlesine sahip olmasıyla doğrudan ilişkilidir. Ancak, bazı durumlarda CNN etkisinin azaltılması veya kırılması mümkün olabilir.

     Alternatif Haber Kaynaklarının Güçlenmesi: Diğer uluslararası haber kanallarının ve medya platformlarının güçlenmesi, CNN gibi tek bir kanalın domine ettiği haber akışını çeşitlendirir. Bu, izleyicilerin farklı perspektiflerden haberlere erişmesini sağlar ve CNN'in tek taraflı bir etki oluşturmasını engeller.

    Sosyal Medyanın Yükselişi: Sosyal medya platformlarının yaygınlaşması, haberlerin hızla ve geniş bir şekilde paylaşılmasını sağlar. CNN gibi geleneksel medya kuruluşlarının yanı sıra, sosyal medyada da haberleri yayınlayan ve tartışan birçok kullanıcı bulunmaktadır. Bu da CNN etkisinin azalmasına ve farklı bakış açılarının ortaya çıkmasına yardımcı olabilir.

    Habercilik Standartlarının Yükseltilmesi: Diğer haber kanalları ve medya kuruluşları, daha sağlam habercilik standartlarına sahip olabilir. Doğru ve tarafsız haberlerin sunulması, izleyicilerin güvenini kazanır ve CNN gibi kanalların etkisini azaltabilir.

   Alternatif İzleme Alışkanlıklarının Gelişmesi: İzleyicilerin farklı kaynaklardan haberlere ulaşma alışkanlıklarının değişmesi, CNN etkisinin kırılmasına yardımcı olabilir. İnternet üzerinden video akışı, podcast'ler ve diğer dijital medya platformları, izleyicilere farklı haber kaynaklarına erişme imkânı sunar.

    Şeffaflık ve Hesap Verilebilirlik: Medya kuruluşlarının ve haber kanallarının daha şeffaf ve hesap verebilir olması, izleyicilerin güvenini artırır. Haber kaynaklarının finansmanı ve editoryal politikaları hakkında daha fazla açıklama yapılması, izleyicilerin haberlere daha eleştirel bir bakış açısı kazanmasına ve CNN etkisinin kırılmasına katkı sağlayabilir.

    Bu faktörler, CNN etkisinin azaltılması veya kırılması için potansiyel yolları temsil eder. Ancak, her biri tek başına etkili olmayabilir ve uzun vadeli bir süreç gerektirebilir.

   Sosyal Medyanın Etkisi

   Geleneksel medyanın tarih boyunca kamuoyunu etkileyerek dış politika üzerinde önemli bir rol oynadığı bilinmektedir. Ancak, günümüzde CNN Etkisi ve Rızanın İmalatı gibi geleneksel medya teorilerinin yerini, sosyal medyanın dış politika süreçlerine etkisinin giderek arttığı görülmektedir. Bu bağlamda, geleneksel medyanın gücünün azaldığı ve sosyal medyanın dış politika üzerinde daha etkili bir aktör haline geldiği öne sürülmektedir.

   Sosyal medyanın yükselişiyle birlikte, geleneksel medyanın etkisi zayıflamış ve sosyal medya platformları dış politika süreçlerinde belirleyici hale gelmiştir. Bu değişimin temelinde, sosyal medyanın anonim ve kitlesel bir platform oluşturarak kamuoyunu daha güçlü bir şekilde etkilemesi yatmaktadır.

    Sosyal medyanın, küresel ölçekte seslerini daha güçlü bir şekilde duyurabilen bireyler ve topluluklar arasında etkili bir iletişim ortamı sağladığı gözlemlenmektedir. Bu durum, medya ve dış politika arasındaki ilişkiyi zorlayarak geleneksel medyanın rolünde bir kayma yaşandığını göstermektedir. Çalışma, Twitter, Facebook, Instagram gibi sosyal medya platformlarının dış politikayı etkileyen yeni araçlar olduğunu savunarak, geleneksel medyanın yerini sosyal medyanın aldığını iddia etmektedir.

    Propaganda ve Papa

    Propaganda kavramının tarihi kökleri, özellikle 1692'de bir papa tarafından açılan okulda ilk defa kullanılmış olmasına rağmen, uygulama açısından insan varoluşuna kadar uzanmaktadır. Günümüzde, propaganda terimi genellikle başkalarını manipüle etme veya kandırma işlevlerine işaret eder. Ancak, özellikle savaş dönemlerinde, uluslararası yapı ve anlayışın değişmesiyle, propaganda kavramının anlamında karmaşıklıklar ortaya çıkmaktadır.

    Propaganda ve medya, birbirine sıkı sıkıya bağlı kavramlardır ve sıklıkla birlikte kullanılırlar. Medya, propaganda aracı olarak kullanılarak halkın algısını şekillendirir ve yönlendirir. Bu çalışma, medya propaganda çeşitlerini ve etkilerini analiz ederek, propaganda ve medyanın nasıl bir etkiye sahip olduğunu ortaya koymaktadır.

   Medya, propaganda aracı olarak sıkça kullanılan bir araçtır. Elit sınıfın veya iktidarın, halkın rızasını almak veya kendi çıkarlarını sağlamak için en sık kullandığı yöntemlerden biridir. CNN gibi küresel medya kuruluşları, dünyanın her yerindeki olayları kendi bakış açılarına göre aktararak büyük bir etki yaratır. Rıza imalatında, medyanın tekelleşme sürecinin nasıl işlediği, CNN etkisinin asıl amacının rıza imalatı olduğu tartışılır. Bu etkinin zaman içinde diğer haber kanallarına da yayıldığı ve CNN'in tekel durumunu kaybettiği gözlemlenmiştir.

 

Kaynakça:

https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/95831?show=full

Kaya, M.A. (2019). Propaganda, Medya Propagandasının İki Kavramı "Rıza İmalatı" ve "CNN Etkisi" ve Bu Uygulamaların Savaşlardaki ÖrnekleriDOI: 10.13140/RG.2.2.13271.91048