İYİ PARTİ'NİN SİYASİ YOLCULUĞU

 

       SEKÜLER MİLLİYETÇİLİK VE MİLLİYETÇİLİKTE                                          FRAKSİYONLAŞMA

  

      İYİ PARTİ’NİN SİYASİ YOLCULUĞU

   NEVİN BİLGİN

    Günümüzde milliyetçilik, belirli bir ulusun çıkarını toplumun bütününün çıkarı olarak sunabilme yeteneği ile modern zamanların en elverişli ideolojilerinden biri olarak kabul edilmektedir.

   “Milliyetçi taban”ın “bilinen adresler” yerine son seçimlerde (31 Mart 2024) olduğu gibi başka adreslere gitmesi, mecrasından kayması hem kendisini adres bilen partilerin hem de kendisini bu adreslerin yöneticisi belleyen siyasi aktörlerin ana gündem maddesi olmaya devam ediyor. Kendisini milliyetçi olarak adlandıran partilerle halkın benimsediği ulusal kimlik ve ideoloji arasındaki kopukluk, AKP’nin “İslami milliyetçilik” anlayışına tepki ve yeni arayışlar, mevcut milliyetçilik adreslerinin hegemonya projeleriyle ilişkilendirilmesinin yarattığı ideolojik boşluk şimdilerde “seküler milliyetçilik” olarak tanımlanıyor.

   Kimileri milliyetçiliğin sekülerleşmesini “ulus devlet” kavramı etrafında şekillendiği için Cumhuriyet’in ilk kuruluş yıllarına dayandırsa da kimileri de Türkiye’de milliyetçiliğin toplu olarak bilinen adresi MHP yerine oyların 2002’den bu yana AKP’de, son seçimde CHP’de kendisini göstermesini milliyetçiliğin son dönemde küreselleşmeyle birlikte sekülerleşmesine bağlamaktadır. Çünkü artık yeni dünya düzeni içindeki Türkiye, göç olgusu nedeniyle ülke, vatan, toprağın daha da önem kazandığı, iyi yaşam standardı arayışının öncelikli yerini aldığı, sivilleşmenin ve bireyin önem kazanması istenin bir ülkedir ve bu durum gelenekselle ayrışan milliyetçilikte yeni fraksiyonlar yaratmaktadır. Bu yeni fraksiyon Türk-İslam sentezi, Turancılık, köken milliyetçiliği değildir. Milliyetçilik anlayışının temeli, Türk kimliği, Türk toplumunun varlığı, geleceği, vatanı oluşturmaktadır.

   Yine AKP'nin İslami milliyetçilik anlayışının toplumsal tabana yayılamamasının da bu yeni anlayışa yönelimin artmasına zemin hazırladığı öne sürülmektedir.

   Seküler milliyetçilik kavramı etrafında yapılan tartışmaların öncelikli olarak Türkiye'nin ideolojik manzarasındaki boşluğa odaklanması yanında, bu boşluğun doldurulması için eşitlikçi bir birlik projesinin geliştirilmesi ve ideolojik çeşitliliğin yönetilmesi önem kazanmaktadır.

    Yeni Bir Yol Ayrımı Mı, Yeni Bir Lider Mi?

    Kurulduğundan bu yana “kimlik” sorunu yaşayan İYİ Parti’deki son kurultay süreci ve yeni çalkantılı süreç de milliyetçilikte yaşanan bu ideolojik fikir ayrılıkları yanında, milliyetçi tabanın kendisine yeni lider arayışından da kaynaklanmaktadır.

   Kurulduğu zamanki heyecanını yitiren, dağılma aşamasına geldiği yorumları yapılan İYİ Parti’nin hem liberal ve merkez sağı hem de muhafazakâr ve milliyetçi tabanı kendisine çekme hamlelerinin başarısız olduğu görülmekte, partinin geleceğine ilişkin endişeler artmaktadır. Partinin yaşadığı seçim başarısızlıkları, kurultay, milletvekili aday belirleme sürecinde yaşanan bölünmüşlükler, parti ilk kurulurken farklı partilerden gelen kadroların arasında oluşan keskin çizgilerin kırılamaması gibi birçok sorunun, partinin temel sorunu olan “kimlik” sorununa eklenmesi partiye bugüne taşımış görünmektedir.

    Yola ilk çıktığında MHP’li küskünler yanında merkez sağ için umut ışığı oluşturan İYİ Parti’nin, MHP’nin Cumhur İttifakı’na girmesinin ardından rotası da sıkıntıya girmiştir. Millet İttifakı ile yürümek durumunda kalan İYİ Parti, bu değişimler karşısında hem içindeki bölünmüşlüğü, liderini, milliyetçilik anlayışını sürekli sorgular hale gelmiştir. İYİ Parti’nin yerel seçimde çıkış yolu olarak gördüğü “üçüncü yol, hür ve müstakil” rotası da istenen sonucu vermemiş ve partide bir lider değişikliği ilk yapılacaklar arasında yerini alırken, partinin milliyetçilik alanında yeni bir yol ayrımında olduğunu da göstermektedir. Bu yol ayrımını belirleyecek ilk adımlardan birisini de partinin 27 Nisan’da yapılacak kurultayı olacaktır.

     Siyasi Lider Arayışı ve Mansur Yavaş

    Partide genel başkan adaylığı için Koray Aydın, Musavat Dervişoğlu gibi isimler yanında Tolga Akalın adaylığını açıklamış durumda. Buğra Kavuncu, Uğur Poyraz, Kürşat Zorlu gibi isimlerin de aday olabilecekleri, son seçimlerde Adana’dan belediye başkan adayı olan Ayyüce Türkeş’in adaylığını gündeme getirenler olduğu da belirtiliyor.

     Kurultayda seçilecek genel başkanla da milliyetçi tabanın siyasi figür arayışı bitecek gibi görünmemektedir.

     Popüler milliyetçiliğin ismi haline gelen ancak yerel seçimlerde oyunu korumayı başaran Zafer Partisi’nin ise önümüzdeki süreçte daha geniş bir tabana açılım yapıp yapmayacağı da belirleyici etkenlerden birisini oluşturacaktır.

     Son yerel seçimlerde hem milliyetçi hem sol seçmenin oyunu almayı başaran CHP’li Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş da siyasi bir figür olarak milliyetçi yelpazede potansiyel yerini korumaktadır.

 Konuyla ilgili okunabilecek kaynaklar

https://www.setav.org/analiz-31-marta-dogru-iyi-parti/

Seküler milliyetçilik diye bir şey var mı? (gazeteduvar.com.tr)

Yaşlı, F. (2023). "Hudut Namustur": Seküler-Popülist Milliyetçiliğin İzinde. Felsefe Ekonomi ve Sosyal Politika Araştırmaları Dergisi, 7(3), 2636-2671. https://doi.org/10.25295/fsecon.1322158

Şendal, Tunay, (2023) Yükselen seküler milliyetçilikte Türkiye'den bir fraksiyon: Neo Anadoluculuk (birgun.net)

Dinçaslan, Bahadır, Seküler Milliyetçilik, 2023.