SESSİZ SINIFLARIN BEKÇİLERİ: ATANAMAYAN ÖĞRETMENLER

 

     SESSİZ SINIFLARIN BEKÇİLERİ

     ATANAMAYAN ÖĞRETMENLER

    NEVİN BİLGİN

     Uzaklara dalmıştı, karmaşık duygularla. Ne hayaller kurmuştu oysa okurken. Karanlık bir tünelde gibiydi, ışığı bir türlü gelmeyen. Geleceği belirsizlikle dolu, endişeler yüreğine ağırlık olup çökmüştü. İş bulamamak bir yandan, yıllarca süren umutsuz bekleyiş bir yandan. Ailesinin gözlerindeki endişeli bakışlar, her gördüğü kişinin “iş buldun mu”, “ne yaptın” sorularından kaçar olmuştu. Onun hikayesi atanamayan binlerce öğretmenin hikayesinden sadece birisiydi.

     Ekşi Sözlük’te “atanamayan öğretmen” için “geldiği nokta itibariyle çalışması gereken ama çalışamayan öğretmendir, okul hayatı boyunca devlette çalışmayı hesap ederek yaşamıştır” denilmekte.

      Sayı 1 Milyona Dayandı

     Türkiye’de çözüm bulunamayan ve çözüm bulmanın da her geçen gün zorlaştığı atanamayan öğretmen sorunu katlanarak büyümekte. Gerekli planlama yapılmadığı için de her yıl mezunlara yenileri eklenmekte. Resmi verilere göre 460 bin atanamayan öğretmen var. Sivil toplum kuruluşları ise sayının bir milyona dayandığını ifade ediyor. Her yıl fakültelerden mezun olanlarla birlikte işsiz öğretmen sayısı hızla artmakta, bu da atanamayan öğretmenlerin yaşadığı umutsuzluk ve belirsizlik duygularını derinleştirmektedir.

      Atanamayan öğretmenlerin sorunları yıllardır devam etmekte ve zaman zaman protestolarla gündeme gelmektedir. Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı, atamaları "kapasitemiz genişledikçe, boşluk oldukça almak zorundayız" diyerek savunmakta, ancak bu yaklaşım sorunu çözme konusunda yetersiz kalmaktadır. 2024’te atanacak öğretmen sayısı konusunda bile henüz bir netlik bulunmamaktadır.

      12 Aydır Atama Yapılmadı

     Millî Eğitim Bakanlığı, 12 aydır atama yapmadı. Seçim öncesi atanacak sayısı bekleyen öğretmenlere kesin bir rakam da açıklanmadı. Atama sayısının 30 bin olacağı kulislerde konuşulmasına rağmen açıklama yapılmadı. Bu rakam geçin yılki sayıya göre yüzde 38 daha az. Öğretmenler ise mülakatsız 68 bin atama talep ediyorlar. Bu arada öğretmenler bir türlü atanamadığı için Millî Eğitim Bakanlığı 40 olan atama yaş sınırını ilk kez atanacaklar için kaldırdı.

      Araştırmalar: “Bunalımdalar”

     Atanamayan öğretmenler üzerine yapılan bilimsel araştırmalarda, işsizlikle birlikte yaşanılan belirsizlikler, ruh sağlıklarını etkilemekte ve umutsuzluk duygularını arttırmaktadır. Bu durum özellikle kadınlar arasında daha fazla hissedilmekte ve işsizlikle ilişkilendirilen duygusal ve psikolojik zorlukları somutlaştırmaktadır. Araştırmalar, atanamayan öğretmenlerin çaresizlik, değersizlik ve umutsuzluk hislerinin yoğunlaştığını da ortaya koymaktadır. Yine sosyal statü kaybı ve değersizlik hissinin yoğunlaştığı gözlenmektedir.

      Öneriler

     Bu sorunun çözümü konusunda sunulan öneriler de şöyle:

      Kontenjan Planlaması ve İhtiyaca Göre Atama: Üniversitelerdeki öğretmenlik bölümlerinin kontenjanları, ihtiyaç doğrultusunda planlanmalı ve atamalar bu ihtiyaca göre yapılmalıdır.

      Eğitim Fakültelerinin İhtiyaca Göre Açılması: Her ile eğitim fakülteleri açmak yerine, ihtiyaca göre planlı öğrenci yerleştirme yapılmalıdır.

     Ücretli Öğretmenlik Uygulamasının Gözden Geçirilmesi: Ücretli öğretmenlik uygulaması kaldırılmalı veya daha adil bir şekilde düzenlenmelidir.

     Sınıf Mevcutlarının Düşürülmesi: Sınıf mevcutları düşürülerek öğretmen ihtiyacı artırılabilir.

      Bu önerilerin uygulanması, atanamayan öğretmenlerin yaşadığı sorunların azaltılmasına ve eğitim sisteminin daha verimli hale gelmesine katkı sağlayabilir.

       Bakanın Son Açıklaması

       Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin ise yakın zamanda yaptığı açıklamada, yeni öğretmen atamalarıyla ilgili olarak önümüzdeki günlerde kadro sayısına göre takvimlerini oluşturacaklarını belirtti. Atama sayısının önemli bir kısmının öğretmenlere tahsis edileceğini tahmin ettiğini ancak henüz kesin bir sayı verilemeyeceğini vurguladı. Siyasetçilerin bu konuyu sosyal medya üzerinden takipçi artırma aracı olarak kullandığını belirterek rahatsızlığını dile getirdi ve en yüksek atama sayısını alacaklarını belirtti.

      Öğretmen Sayısı

      Millî Eğitim Bakanlığı verilerine göre, örgün eğitim kapsamındaki okullarda görev yapan öğretmen sayısı, 2023-2024’te şöyle:

     MEB'de kadrolu erkek öğretmen sayısı 450,616 iken sözleşmeli erkek öğretmen sayısı 1,251'dir. Kadrolu kadın öğretmen sayısı ise 698,585'tir ve sözleşmeli kadın öğretmen sayısı 3,931'dir. Özel sektörde ise kadrolu erkek öğretmen sayısı 48,265 ve kadrolu kadın öğretmen sayısı 131,630'dur.

 

        Maaş Devlette 2 Katı Fazla

 

 

      Öğretmenlerin devlette çalışmayı isteme sebeplerinden birisi de özlük haklarıyla ilgili. Özel sektörde sigorta yapmama, ders ücretiyle çalışma, fazla ders yükü, maaş alamama gibi durumlarla karşılayan öğretmenler, devlette çalışmaları halinde hem ders saati yükü azalırken, yüksek maaş avantajına da kavuşmuş oluyorlar.

      Özel sektörde kadrolu çalışan bir öğretmen en düşük 19,800 TL iken, ortalama en yüksek maaş 38,600 TL'ye maaş alabilirken, bu rakam devlet okullarında yeni başlayan bir öğretmen için 47,900 TL'yi buluyor.

 

Kaynaklar:

Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Nisan/April (2020), Cilt/Volume:19, Sayı/Issue:74 (838-852)

SBAD (Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi), JSRR (Social Sciences Researches Journal), Kış/Winter 2019, 14/2, 473-490.

https://www.verikaynagi.com/genel/sayilarla-egitim-okullar-acilirken-derslik-ve-ogretmen-sayisi-ne-durumda/