KİTLE ZORBALIĞI

 KİTLE ZORBALIĞI

    

      NEVİN BİLGİN

     Sosyolog ve psikolog Le Bon, psikolojik kitlenin tipik özelliklerinden en çarpıcı olanının, o kitleyi oluşturan bireyler kim olursa olsun yaşam biçimleri, meslekleri, karakterleri veya zekâları birbirine ne kadar benzerse benzesin, birbirinden ne kadar farklılaşırsa farklılaşsın bir kitle olduğunda aynı davranış kalıbına girmek olduğunu söylemektedir. Eylemlerin arkasında itiraf edilemeyen nedenlerin olduğunu vurgular. Eylemlerimiz, gözlemimizden kaçan gizli nedenlerin ürünüdür. Bireysel özelliklerin kitle içinde silindiğini belirtir ve farklı türlerin, aynı türden olanlar içinde eriyip gittiklerini ifade eder. Bu durumda, bir kitle içinde ortalama bir karakter sergilendiğini öne sürer.

     Yani onların her birinin tek başınayken hissedecek, düşünecek ve davranacaklarından son derece farklı bir biçimde hissetmelerini, düşünmelerini, davranmalarını sağlayan bir tür kolektif ruhun sahibi yaptığını söyler. Bazı düşünce ve duygular, kitle oluşturmuş bireylerde görülür.

    Kitleyi biraraya getiren bireyler biraraya gelip bir bütün oluşturmuşsa onları biraraya getiren bir bağ olması gerekiyor.

    Eylemlerin arkasında da itiraf edemeyeceğimiz nedenler vardır aslında. Eylemlerimiz gözlemimizden kaçan gizli nedenlerin ürünüdür. Kişinin bireysel özelliklerinin kitle içinde silindiğini belirtir Le Bon. Ayrı türden olanlar, aynı türden olanlar içinde eriyip giderler. Böylece bir kitle içinde ortalama karakter sergilenmeye başlar. 

   Kitlenin Özellikleri

    Le Bon'a göre, kitlelerin özellikleri şunlardır:

Dürtüsel Davranışlar: Kitleler, dürtüleri doğrultusunda hareket ederler ve etkilere açıktırlar.

Eleştiri Yetisini Kaybetme: Eleştiri yetilerini kaybederler ve çağrışımlar ve imgelerle düşünürler.

Basitlik ve Coşku: Basit ve coşkulu bir şekilde davranırlar.

Otoriteye İtaat: Otoriteye inançla itaat ederler ve güce saygı duyarlar. Kahramanlarından zorbalık talep ederler.

Engelleme Perdesi Olmaksızın Yıkıcı Davranışlar: Bireyin kendisini engelleme perdesi kitle halinde ortadan kalktığı için, kitlede vahşi ve yıkıcı eylemler kolayca ortaya çıkabilir.

Ahlaki Değerlerin Yükseltilmesi: Ancak, kitle içinde ahlaki değerler de daha da yükseltilebilir.

Gerçeklikle Bağlantısızlık: Kitleler gerçeğe karşı bir açlık duymazlar ve gerçek dışı olanı tercih ederler. Nesnel gerçekliğin yerine psikolojik gerçeklik alırlar.

        Dürtüleri doğrultusunda hareket eder. Etkilere açıktır. Eleştiri yetisini kaybeder. Çağrışım ve imgelerle düşünür. Basit ve coşkuludur. Kitle üzerinde etkili olmak isteyen kişinin savlarını mantıksal çerçevede açıklamasına gerek yoktur. Anlatacaklarını imgelerle anlatması, abartıya kaçması, aynı şeyi sürekli tekrarlaması yeterlidir. Otoriteye inançla itaat ettiği ölçüde de hoşgörüsüzdür. Güce saygı duyar. Kahramanlarından zorbalık talep eder. İdare edilmek, zulüm görmek ister.

        Bireyin kendisini engelleme perdesi kitle halinde olunduğunda ortadan kalktığı için vahşi ve yıkıcı eylemler kitlede kolaylıkla ortaya çıkmaktadır. Bunun tam tersi de gerçekleşebilir. Kişinin ahlaki değerleri kitle içinde daha da yükseltilebilir.

       Nesnelliğin yerine psikolojik gerçeklik alır

       Kitleler gerçeğe karşı bir açlık duymazlar. Yanılsamaları talep ederler. Gerçeğe karşı gerçek dışı olana öncelik verirler. Nesnel gerçekliğin yerine psikolojik gerçeklik alır. Gerçek değil hayali yaşantının yinelenmesine yol açar.

     Le Bon’a göre bir kitle başında efendisi olmadan asla yaşamayacak itaatkâr bir sürüdür.

 

 

Kaynak: Freud' "Kitle Psikolojisi ve Ego Analizi"