GERÇEK NE KADAR GERÇEK?

GÖLGELERE İNANAN İNSAN GERÇEĞİ GÖREBİLİR Mİ?

PLATON’UN MAĞARA ALEGORİSİ VE MODERN DÜNYADAKİ ANLAMI

DİJİTAL DÜNYADA GERÇEKLİK ALGISI

     NEVİN BİLGİN

     Ünlü filozof Platon'un Mağara Alegorisi, Antik Çağ’a gündeme getirilmesine karşın, hala en etkileyici ve derin anlamı olan alegorilerden birisi. Alegori, bir fikrin, davranışın, eylemin, duygunun, kavramın simgelerle, sembollerle ifade edilmesini içermektedir. Sadece gölgelere inanan, ideolojilerini, inançlarını sadece gördükleri gölgeler kadar bilen insanlar gerçekten kopuk yaşamaktadır. Günümüzde insanlar bu duruma bir de sosyal medya ve internet üzerinden maruz kalmakta, gerçeği yine kaçırmaktadır. 

     Platon’un “Devlet” adlı eserinde yer alan alegori, Sokrates’in ağzından anlatılmaktadır.

   Alegoriye göre, insanlar karanlık bir mağaraya zincirlenmişlerdir ve başlarını sağa ve sola çeviremezler, sadece karşılarındakini görebilmektedirler. Mağaradaki insanlar doğuştan beri bu ortamda bulunmaktadırlar ve mağaranın girişinden yansıyan nesnelerin gölgelerini görüp bunların yansımalarını gerçek olarak algılamaktadırlar. Ancak gerçek farklıdır. Birgün mağaradaki bir kişi zincirlerinden kurtularak mağaradan çıkar, dış dünyayı görür, farklı bir gerçeklikle karşılaşılır, duvarda gölgelerini gördüğü nesnelerin gerçek olmadığının farkına varır. Bu durumu mağaradakilere anlatmaya çalışır ancak inanmazlar, gerçekliği kabul etmezler.

     Algılanan ve Gerçek Farklı

     Platon'un bu alegorisi, insanların algıladıkları gerçeklik ile gerçek arasındaki ilişkiyi sorgular. Modern dünyada da bu alegori, teknolojinin ve bilgiye erişimin artmasıyla daha da önemli bir hal almıştır. Teknolojik gelişmeler sayesinde insanlar, daha geniş bir bilgi yelpazesiyle karşı karşıya gelirken aynı zamanda bilgi bombardımanına da maruz kalmaktadırlar. Bu durum, insanların gerçeklik algısını etkileyerek Platon'un alegorisini çağdaş bir perspektifle ele almamızı sağlar.

     İnternetteki Bilgi Kirliliği ve Manüplasyon

    Özellikle sosyal medya gibi dijital platformlar, insanların gerçekliklerini oluşturma ve algılama biçimlerini derinden etkilemektedir. İnternet üzerindeki bilgi kirliliği ve manipülasyon, insanları mağara duvarındaki gölgeler gibi yanıltabilir ve gerçeği görmelerini engelleyebilir. Bu bağlamda, Platon'un Mağara Alegorisi'nin modern dünyadaki yansımalarını değerlendirmek önemlidir.

    Modern Toplum da Belli İdeoloji ve İnançları Sorgulamaz

    Mağara Alegorisi aynı zamanda toplumsal yapıları da sorgulamaktadır. Mağaradaki insanlar, toplumun kabul ettiği doğruları gölgeler olarak algılamaktadırlar ve bu doğruları sorgulamaktan kaçınmaktadırlar. Benzer şekilde, modern toplumlarda da belirli ideolojiler ve inançlar doğrular olarak kabul edilmekte ve bu doğruların dışında bir gerçeklik olduğunu kabul etmek zor olmaktadır.

    Platon'un Mağara Alegorisi günümüzde hala geçerli olan derin felsefi soruları gündeme getirmektedir. İnsanların gerçeklik algısının nasıl oluştuğunu, bilginin nasıl işlendiğini ve toplumsal yapıların gerçekliği nasıl şekillendirdiğini anlamak, modern dünyanın karmaşık yapısını anlamamıza yardımcı olmaktadır. Platon'un düşüncesi, gerçeğin peşinde olan insanların sürekli bir sorgulama ve keşif içinde olması gerektiğini vurgulamakta ve bu düşünce, çağımızın bilgi ve iletişim çağında daha da önem kazanmaktadır.

 

Kaynakça:

Platon'un Mağara Alegorisi - Bilimin Tarihi

Platon, Devlet.  İş Bankası Yayınları

Platon’un Mağara Alegorisi Nedir, Ne Anlatır? - Webtekno