YAPAY ZEKA VE SENDİKALARIN GELECEĞİ
VİDEO OYUN
SEKTÖRÜ DE DÜNYADA SENDİKALI OLUYOR
MİKROSOFT’TAN
İLGİNÇ KARAR: YAPAY ZEKAYA KARŞI SENDİKA
NEVİN BİLGİN
Teknolojik gelişmeler, dijitalleşme ile sendikaların geleceği de tartışmalı hale gelmektedir. Ekonomik ve teknolojik değişimler, özellikle robotik, otomasyon ve yapay zekâ gibi teknolojilerin kullanımının artmasıyla birlikte işgücü piyasalarında ve sendikalaşma eğilimlerinde değişiklikler ortaya çıkmaktadır. Sektörel olarak da ekonomilerin bileşiminde yaşanan değişimler, özellikle büyüme ve yüksek teknoloji sektörlerinde sendika üyeliğinin azalmasına neden olmaktadır.
İşverenlerin
sendikasızlaştırma çabaları da sendikaları boşa çıkarak duruma
eklemlenmektedir. Sendika liderlerinin
eleştirilmesi, sendikaların kalıcı iş kayıplarını önlemedeki başarısızlıkları
da buna eklenince sendikaların geleceği tartışmalı hale gelmektedir.
ABD’de
Ünlü Oyuncular Bile Sendikalı
Özellikle
gelişmekte olan ya da az gelişmiş ülkelerde tablo bu iken, kapitalizmin beşiği
olan ABD gibi ülkelerde yapay zekaya karşı sendikalarla toplu sözleşmeler
yapılması, sendikaların etkisini son dönemde yeniden gündeme taşımıştır.
ABD'de yapay
zekâ yanında, son dönemde eğlence sektöründe sendikaların etkisinin belirgin
hale geldiği görülmektedir. Angelina Jolie gibi ünlü Hollywood oyuncularının
bile sendikalı olduğu ABD’de son yıllarda içinde ünlü oyuncuların da yer aldığı
ve stüdyolar arasında yapılan grev örnekleri görülmektedir.
Microsoft Örneği
Büyük
şirketlerin, örneğin Microsoft'un Activision Blizzard gibi şirketleri satın
almasıyla ortaya çıkan anti tröst davaları da sendikal hareketlerle ilgili
olarak önemli bir gelişme olarak değerlendirilmektedir.
Yine Microsoft'un
çalışanlarıyla yapay zekâ odaklı bir toplu sözleşme imzalaması, teknoloji
dünyasında önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir. Bu sözleşme, yapay
zekâ sistemlerinin adil davranacağı ve herkesi güçlendirmeye odaklanacağı
taahhüdüyle dikkat çekmektedir. Microsoft, bu sözleşmeyi imzalayarak yapay
zekânın çalışanlara zarar vermekten ziyade fayda sağlamasını hedeflediğini
belirtmektedir.
Video Oyun
Sektöründe Sendikalaşma
Ayrıca,
Microsoft'un video oyun yan kuruluşlarında sendikalı çalışanların sayısını
artırması ve Activision adına Amerika İletişim İşçileri Sendikası'nın (CWA) en
büyük sendika haline gelmesi de önemli bir gelişme olarak değerlendirilmektedir.
Bu durum, video oyun sektöründeki sendikal hareketlenmeyi ve çalışanların
haklarını savunma gücünü artırmıştır.
Microsoft'un
bu adımları, yapay zekâ teknolojilerinin iş dünyasında yarattığı tartışmaları
da gözler önüne sermektedir. Yapay zekânın ilerlemesiyle birlikte pek çok
sektördeki çalışanlar, işlerinin değişeceği ve bazılarının işsiz kalabileceği
endişesi taşırken, Microsoft'un toplu sözleşmeyle yapay zekânın risklerini
yönetme ve çalışanları koruma yolunda adım atması, sektördeki diğer şirketlere
de örnek teşkil etmektedir.
Bu
gelişmeler, yapay zekâ teknolojilerinin etkilerini tartışırken işçi haklarının
ve sendikal hareketlerin de önemli bir parçası olduğunu göstermektedir.
Microsoft'un bu adımlarıyla, yapay zekâ teknolojilerinin sürdürülebilir ve adil
bir şekilde kullanılması konusundaki çabaları da desteklenmiş olmaktadır.
Amerika'da
2024 yılında sendikalaşma oranının %10.11 olduğu görülürken, bu oranın 1960
yılında %30.9, 1976 yılında %21.6 olduğu görülmektedir.
Türkiye’de
Kamu’da Sendika Var, Özelde Yok
Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın verilerine göre, 2024 yılında Türkiye'de
sendikalı işçi sayısı 2 milyon 495 bin 423. Bu rakam, ülkedeki toplam 16 milyon
395 bin 275 kayıtlı çalışanın %15,22'sine denk geliyor. Özellikle özel sektörde
sendikalaşma oranı %7 olarak kaydedildi. Ancak, kayıt dışı işçilerin de dahil
edilmesiyle sendikalaşma oranının daha da düştüğü söylenebilir.
Avrupa’da
Yüzde 66 Sendikalaşma Oranı
Danimarka’da
sendikalaşma oranı yüzde 66’yı geçmiş durumda, Belçika, Danimarka, Finlandiya,
İzlanda, Norveç ve İsveç gibi kuzey Avrupa ülkelerinde sendikalaşma oranlarında
bir düşüş yaşansa da, diğer ülkelere göre hala oldukça yüksek seviyelerde
seyrediyor. Özellikle İzlanda'da sendikalaşma oranları rekor düzeylerdedir. Belçika'da
1960 yılında yüzde 41.5 olan sendikalaşma oranı, 2001 yılına kadar sürekli
artarak yüzde 56.4'e ulaştı. Ancak 2018 yılında yüzde 50.3'e geriledi. Danimarka'da
1960 yılında yüzde 59 olan sendikalaşma oranı, 1983 yılında yüzde 80.3 ile
zirveye çıktı. 2018 yılında ise yüzde 66.5 olarak kaydedildi.
Finlandiya'da
1960 yılında sendikalaşma oranı yüzde 31.9 iken, 1993 yılında yüzde 81.2'ye
yükseldi. 2018 yılında yüzde 60.3 düzeyindeydi.
İzlanda'da
ise sendikalaşma oranları rekor düzeydedir. 1979 yılında yüzde 67.2 olan oran,
2002 yılında yüzde 92.5'e yükseldi.
Bu
veriler, kuzey Avrupa ülkelerinde sendikalaşmanın genel olarak yüksek
seviyelerde olduğunu ve tarihsel olarak da önemli değişimler yaşandığını göstermektedir.
Bu ülkelerde sendikaların işçi haklarının korunması ve iş yaşamında söz sahibi
olma konusunda etkili oldukları görülmektedir.
Kaynakça:
DÜNYADA SENDİKALAŞMA ORANLARI DÜŞÜYOR (tekgida.org.tr)
Microsoft, Yapay Zekâ Odaklı Toplu Sözleşme İmzaladı -
Webtekno
Microsoft ve CWA’dan Tarihi Sendika Anlaşması • Pika Haber
İşyerlerinde Yapay Zekâ Verilerinin Korunmasına Yönelik
Kapsamlı Küresel Kılavuz – LEGAL BLOG
Angelina
Jolie - Vikipedi (wikipedia.org)
fotoğraf: https://internetprotocol.co/hype-news/2020/03/16/bill-gates-steps-down-from-microsoft-board-of-directors/
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder