GÜNÜMÜZ SİYASETİ VE MAKYAVELİST YAKLAŞIM

ETİK, GÜÇ, GERÇEKÇİLİK ÜZERİNE

“AHLAKİ ESNEKLİK” TOPLUMU NASIL ETKİLER?

SİYASETÇİ NASIL OLMALI? 

 

NEVİN BİLGİN

      Toplumsal değerleri de dönüştüren geçmişteki ve günümüzdeki hem sağ hem de sol ideolojideki siyasetçilerin ahlaki ve etik boyut taşımayan davranış şekilleri aslında eski çağlardan bu yana tartışma konusu olmuştur. Bir siyasetçinin nüfuzunu kullanarak kendisine, ailesine, yakınlarında olanaklar yaratmasından amacına ulaşmak için adına “pragmatizm”, “ahlaki esneklik” denilen her yöntemi denemesi elbette o kişilere başarıya taşımaktadır. Ama toplumda güven kaybı, kurumsal istikrarsızlık, toplumsal bölünmeler, etik değerlerin erozyonu gibi dönüşümlere yol açmaktadır.

       Filozof Kral, Bilgelik ve Adaletle Yönetim

       Antik Yunan’da, filozoflar “iyi yaşam” arayışı yanında, “iyi bir siyasetçi, yöneticinin” özellikleri üzerine de çalışmalar yapmıştır. Aristoteles’e göre, insanın amacı mutluluk ve iyi yaşam üzerine kurulmalıdır. Ahlaki, erdemli yaşam önemlidir, siyasetçi de bu bu özellikler yanında iyi bir filozof özellikleri taşımalı, yani bilge olmalıdır. Platon’un ideal devletinde, filozof kral olan liderler bilgelik ve adaletle yönetim sağlamalıdır. Yani siyasetçilerin etik ve ahlaki temellerle görevlerini yapması üzerine kurulu bir sistem ideali söz konusudur.

      Makyavelist Dönüşüm

      Rönesans döneminde Prens adlı eseriyle Niccolò Machiavelli, liderlik ve siyaset anlayışında köklü bir değişim yaratmıştır. (1513’te yazıldı. 1532’de kitap haline getirildi) Bu yaklaşımla birlikte etki kaygılar ortadan kaldırılmış, tamamen pragmatik bir yaklaşım benimsenmesi önemli hale gelmiştir. Machiavelli, liderin başarı olması için her yolu deneyebileceğini, güç ve iktidar merkezli politikanın en geçerli yol olacağını savunmuştur. Bu yaklaşım siyaseti yakından etkilemiş, idealizme karşı gerçekçilik denilen Makyavelizm sahnede yerini almıştır.

      Siyasetçilerin İşsiz Çocuklarının Milletvekili, Danışman Yapılması

       Modern siyaset, Machiavelli'nin görüşlerini yansıtan pek çok örnekle doludur. Günümüz siyasetçilerinin birçoğu, etik ve ahlaki değerlere öncelik vermek yerine, iktidarlarını koruma ve güçlerini artırma stratejileriyle hareket etmektedir. Bu durum, nepotizm ve kayırmacılığın yaygın olduğu bir siyasi ortam yaratmaktadır. Örneğin, bazı siyasetçilerin yakın akrabalarına ve dostlarına iş imkanları sağlaması, siyasi etik ve adalet ilkeleriyle çelişmektedir. Siyasi gücü olan kişilerin, yaşlanan ya da ölen siyasetçilerin işsiz çocuklarını milletvekili yapması veya belediye başkanlarının çocuklarını danışman olarak ataması, Makyavelist yaklaşımın günümüzdeki yansımalarından sadece birkaçıdır.

 

       Toplumda Güven Kaybı Ortaya Çıkıyor

       Makyavelist yaklaşımın siyaset kadar, toplumun diğer alanlarına da yayılması toplumdaki etik ve ahlaki değerlerin zayıflamasına, dönüşmesine neden olmaktadır. Dürüstlük, güvenirlik, adaletli olmak geri planda kalırken, toplumda güven kaybı, toplumsal dayanışma ve işbirliği zayıflamaktadır. Yine uzun vadeli istikrar gözardı edildiği için kurumlar ve toplum için istikrarsızlık ortaya çıkmaktadır. Ahlaki değerlerin esnek hale gelmesi etik değerlerin kaybolmasına neden olmakta, kutuplaşmış bir toplum, toplumsal bölünmeler derinleşmektedir. Toplumun refahı açısından kısa vadeli kazançların tercih edilmesi uzun vadeli sürdürülebilir olanlar tercih edilmemesi zarara neden olabilmektedir.

      “Karmaşık ve Rekabetçi Ortam İçin Gerekli” Diyenler

       Machiavelli ise karmaşık ve rekabetçi olan ortamda, bu yaklaşımın zaruri olduğunu savunmaktadır. Hem politikada başarı sağlamak hem de başarıyı diğer alanlarda yakalamak için Machiavelli, şu görüşleri savunmaktadır:

     “İnsan doğası kusurludur. İnsanlar çıkarları doğrultusunda hareket eden nankör bireylerdir. Bu nedenle liderlerin ahlaki değerleri esnetmeleri gerekebilir. Siyasette idealist ahlaki prensiplerden ziyade pratik sonuçlara odaklanmak gerekir. İdealist ahlakın, devletin güvenliği ve istikrar için esnetilmesi gerekebilir. İktidarı ele geçirmek, sürdürmek için bütün araçlar meşrudur. Bu bazen ahlaki değerleri esnetmeyi gerektirir”

     Yani Makyavelist felsefe, siyasi eylemlerin gerçek dünyadaki sonuçlara odaklanması yanında, güç merkezli bir yaklaşımı savunmakta, pragmatizmi önceleyerek sonuçlara odaklanmak gerektiğini vurgulamakta, liderlerin kişisel ihtiyaç ve çıkarlarını gözetmesi gerektiğini öne sürmektedir.

     Günümüz siyasetinde Makyavelist yaklaşım, etik ve ahlaki değerler ile güç ve iktidar arasındaki dengeyi sorgulamaktadır.  Modern siyasetçilerin, hem etik ilkelere sadık kalması, hem de gerçekçi ve stratejik kararlar alarak toplumun güvenini kazanması büyük önem taşımaktadır.

Kaynak

Machiavelli, Niccola, Prens.

https://www.bernamegeh.com/makyavelizm-nedir-temel-ozellikleri-nelerdir/

https://felsefeblog.com/makyavelizm-nedir-makyavelist-kisilik-nedir-makyavelizm-testi/

Machiavelli’nin Ahlak Anlayışı ve İnsan Doğası Üzerine Yaklaşımlarının Realist Teori Bağlamında İncelenmesi (tuicakademi.org)

https://www.sorwe.com/tr/blog/lider-ve-yonetici-farklari-nelerdir