SOSYAL MEDYA VE RUH SAĞLIĞI İLİŞKİSİ

GERÇEK MUTLULUK, MALDİVLERE GİDİP FİLTRELİ FOTOĞRAF ÇEKTİRİP PAYLAŞMAK MI?

SOSYAL ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLANLAR SOSYAL MEDYA YORUMLARINDAN NASIL KORKUYORLAR?

BEĞENİ VE TAKİPÇİ SAYISI ÖZ-DEĞER DUYGUSUNU NASIL ETKİLİYOR?

SOSYAL MEDYA NARSİZMDE ARTIŞA MI NEDEN OLDU?

İNSAN SOSYAL MEDYADA NEDEN KENDİSİNİ SERGİLER?

 

 

NEVİN BİLGİN

Sosyal medya kullanımının artık hayatın normali haline geldiği günümüzde, bu durum insanların ruh ve akıl sağlığını nasıl etkilediği de araştırma konusu. Mutluluğun filtrelenmiş fotoğraflara, dünyanın değişik ve en ücra köşelerinden paylaşılan fotoğraflara dönüştürüldüğü günümüz dünyasında, bu yaptığımız yeni davranış şekilleri hiç sizi de düşündürüyor mu? Örneğin insan dudağını büzüp neden sosyal medyaya koyar, kendisini filtreleyip olduğundan farklı fotoğraflarla kendisini neden sosyal medyada sunar? Tüm bunlar insana mutluluğu sağlar mı?

Sosyal Medya Kullanımı, Kaygı ve Öz Değer

Aylık bir milyardan fazla aktif kullanıcı olan İnstagram üzerinde yapılan araştırma (247; 18-58), bu sosyal medya aracını kullanan insanların sosyal kaygıları, öz değer duygularını ve içerik kontrol davranışlarını ortaya koymaktadır. Sonuçta ise sosyal kaygı düzeyi yüksek olan insanların, instagram kaynaklı öz değer duygusu eğiliminin yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Buna göre, kaygı düzeyi yüksek olanlar, sürekli içerikleri kontrol etme, düzenleme, yorumlarla ilgilenme eğilimi içindedir. Yani endişeli kişiler, sosyal medya ile farklı bir etkileşim yaşamakta, yapılan yorum, takipçi, beğeni gibi içeriklerle öz değer duygularını tatmin etmeye çalıştıkları görülmektedir.

Ruh Sağlığını Nasıl Etkiliyor?

R.Lopez ve I.Polletta’nın araştırmasına göre (linki kaynakçada), sosyal medya ile depresif ve diğer olumsuz sağlık belirtileri arasında ilişki olduğunu, düşük benlik saygısı ile doğrudan ilişkili olduğunu ortaya koymaktadır. Araştırmada özellikle instagramın etkileri araştırılmıştır.

Bu sosyal medya aracında insanların aldıkları geri dönüşümler beğeni, takipçi vb gibi kişilerin özgüven ve değer duygularını doğrudan etkilemektedir. Artan beğeni ve takipçi özgüven duygusunun artmasını sağlamaktadır. Yine paylaşılan özel fotoğraflarla insanlar kendilerini ifade etme ihtiyacını gidermektedirler. Kişilerin aldıkları yorum, beğeni ilişkilerin kurulmasını sosyal bir ortam yaratılmasını sağlamakta, buna bağlı olarak insanların kendilerini değerli hissetmelerine yardımcı olmaktadır. Ancak tüm bu durumlar kişinin normal ruh ve akıl sağlığına sahip olduğu durumlarda geçerli hale gelmekte, yaşanan ruhsal bozuklukların olması kişinin yaşadığı duyguları daha da karmaşık hale getirmektedir.

Özellikle instagram narsist kişilik yapısı olanlar için sonsuz fırsat sunan bir platform olarak karşımıza çıkmaktadır. Kendisini farklı şekilde gösteren, insanları etkilemek isteyen narsist kişilik yapısı olanlar için bu platform motivasyon aracı olarak kendisini göstermektedir.

Sosyal Kaygı Bozukluğunun Sebeplerinden

İnstagram’daki görüntü ve fotoğrafların insanlarda aynı zamanda sosyal kaygı bozukluklarını körüklediği de görülmektedir. Buna göre, başka yaşamları gören, kendi hayatı ile karşılaştıran ruhsal durumu iyi olmayan bireylerde kaygı düzeyi artmakta, kendini yetersiz hissetme eğilimi de artmaktadır.

Anksiyete Bozukluğu Olanlar

Yapılan araştırma, özellikle anksiyete bozuklukları görülen kişilerin sosyal medya kullanımı konusunda daha dikkatli olmaları gerektiğini ortaya koymaktadır. Yani belirgin korkusu, endişesi ile sosyal durumlarda aşağılanma olumsuz yargılanma korkusu taşıyan insanların sosyal medyada kurdukları iletişim karmaşık duygulara neden olmaktadır. Kaygılı olan kişilerin sosyal medyada izlenim bırakmada yönünde motive olma isteklerinin daha yüksek olduğu görülmektedir. Motive olma duygusu yüksek olan kişinin sosyal kaygıları da daha yüksek olarak gerçekleşmektedir.  

Kaygısı, endişesi yüksek olanlar, sosyal medyada etkileşimde bulunurken öz değer koşullandırması içine girmekte, paylaşımlarını kontrol etme, düzenleme davranışları yüksek düzeyde gerçekleşmekte bu da kaygılarını arttırmaktadır. Bu kişilerin başkalarının kendisini beğenmeyeceği, kötü değerlendirmelerde bulunacağı konusunda tedirginlik yaşamaktadırlar. Bu durum kişinin kendisini daha değersiz hissetmesine yol açmakta, benlik saygıları düşmektedir. Yine daha sık içerik kontrol davranışları içine girmektedir. Kişinin kendisini değerli hissetmesi adeta başka kullanıcıların olumlu tanımlamalarına koşullu hale gelmiştir.

Narsizmi Körüklüyor Mu? Kendini Sergileme Davranışı Neden?

Sosyal medya kullanımının narsizmi arttırdığı yönündeki eleştiriler de giderek artmaktadır. Çünkü beğenilmeye, onaylanmaya daha çok ihtiyaç duyan narsistler için beğenilmek hayattaki en önemli aktörlerden birisini oluşturmaktadır. Sosyal medyada alınan beğeni, yorum, takipçi, kendilerini onaylanmış ve değerli hissetmelerini sağlamaktadır.

Yine kendini üstün görme, övgü alma, kendini sergileme ihtiyacıyla yanıp tutuşan narsistler için sosyal medya büyük bir imkân sunmaktadır, narsistler kendilerini sergileyerek, övgü toplayarak ihtiyaçlarını tatmin etmektedirler.

Sosyalleşme Açısından Olumlu

Sosyal medyanın sosyalleşme imkânı yaratması açısından olumlu özellikleri de bulunmaktadır. İnsanların bir gruba ait olma, sosyal bağ kurma ihtiyaçlarını etkileşim ve paylaşımla gidermeleri bu psikolojik duyguların tatmin olmasına yardımcı olmaktadır. Paylaşım ve etkileşimlerin bağımlılık noktasına varmaksızın yapılması bu noktada önem taşımaktadır. Sürekli onaylanmak, ait olmak duygusunu yaşamak isteyenlerin sosyal bağımlılığına yatkın hale gelebildikleri gözlenmektedir.

 

Kaynakça:

Lopez, R. B., & Polletta, I. (2021). Regulating self-image on Instagram: Links between social anxiety, Instagram contingent self-worth, and content control behaviors. Frontiers in Psychology, 3700 

https://www.frontiersin.org/journals/psychology/articles/10.3389/fpsyg.2021.711447/full#B18

https://www.kemalarikan.com/instagram-kullanimi-ve-kendilik-degeri.html

https://www.equinoxpsikiyatri.com/blogequinox/2018/4/20/instagram

Instagram Ruh Sağlığı: Olumlu Etkileşim için Stratejiler (growthbeast.io)