BANAL MİLLİYETÇİLİK VE BOZKURT İŞARETİ

 

NEVİN BİLGİN

Elle yapılan Bozkurt işareti, işaret ve serçe parmakların yukarı kaldırılması, orta ve yüzük parmakların baş parmakla birleşmesiyle oluşturulmaktadır. Bu hareket, Bozkurt'un başını ve kulaklarını temsil etmektedir. Bozkurt işareti, Türklerin birliğini ve beraberliğini simgelerken genellikle milli duyguların ifadesi olarak kullanılmaktadır.

Günümüzde Bozkurt işareti, Türk milliyetçileri tarafından bir kimlik ve aidiyet sembolü olarak kullanılmaktadır.

Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ve Ülkü Ocakları gibi milliyetçi hareketler bu sembolü sıkça kullanılmaktadır.

Aynı zamanda, Türk milliyetçiliğinin güçlü bir simgesi olarak, toplulukları motive etmek ve birleştirmek amacıyla da kullanılmaktadır .

Banal Milliyetçilik

Banal milliyetçilik, insanlar arasında ulusal aidiyet duygusunu paylaşan milletin günlük tasvirlerini ifade eder. Terim, Michael Billig’in 1995’te yayımlanan aynı adlı kitabından türetilmiştir ve eleştirel olarak anlaşılması amaçlanmıştır. Bu kavram, özellikle siyasi coğrafya disiplini içerisinde son derece etkili olmuştur ve günümüzde kimlik oluşumu ve jeopolitik akademik tartışmalarda kullanılmaktadır. Banal milliyetçilik örnekleri arasında günlük bağlamlarda şunlar yer alır:

Bayraklar

Spor karşılaşmaları

Ulusal marşlar

Para sembolleri

Popüler ifadeler ve ifade cümleleri

Yurtsever kulüpler

Ulusal basında ima edilen birlikteliklerin kullanılması (örneğin, başbakan, hava durumu, ekip ve bölünmeler gibi terimlerin “yerli” ve “uluslararası” haberlere dönüştürülmesi)

Bu sembollerin çoğu, sürekli tekrarlandıkları ve neredeyse bilinçaltında yerleri olmadığı için daha etkili olmaktadır. Banal milliyetçilik genellikle devlet kurumları aracılığıyla yaratılmaktadır, örneğin okullar gibi.

 MHP Adana Kongresinde Hilal mi, Bozkurt Mu Tartışması 

Adana’da yapılan 1969 kongresinde CKMP’nin MHP’ye dönüştüğü kongrede, partinin bayrağı belirlenirken Bozkurt ve Üç Hilal’in hangisinin partinin sembolü olacağı konusu tartışılmıştır. Önce üç hilalin Ülkü Ocakları’nın sembolü olması görüşü çoğunluktayken, üç hilal MHP’nin simgesi haline dönüşmüş, bozkurt ise Ülkü Ocakları’nı temsil etmiştir.  Üç hilal, Asya, Avrupa ve Afrika’da üç hakimiyeti temsil eder, kırmızı renk şehitlerin kanını ifade etmektedir. Bozkurt ise İslam Türk dünya ve mührü anlatmaktadır.

 Bozkurt Sembolü

Bozkurt sembolü, Türk kültüründe önemli bir yere sahiptir. Türk mitolojisindeki Bozkurt sembolü, gücü, özgürlüğü ve cesareti simgelemektedir. Özellikle 20. yüzyılın başlarında milliyetçi hareketler ve bağımsızlık mücadeleleri sırasında bu sembol ön plana çıkmıştır. Bozkurt sembolü, Türk toplumunda milliyetçilik ve bağımsızlık mücadelelerinde de kullanılmıştır.

Kökeni

Bozkurt sembolünün kökeni, Türk mitolojisine dayanmaktadır. Göktürkler ve diğer eski Türk toplulukları arasında, bozkurt efsaneleri ve mitolojik öyküler oldukça yaygındır. Bu mitlerde bozkurt, gücü, özgürlüğü ve cesareti simgeliyordu. Bir Göktürk efsanesine göre, bozkurt bir anne kurt tarafından beslenen iki erkek çocuğu bulmasıyla başlamaktadır. Bu hikâye, bozkurtun Türk milletinin bağımsızlık ve direniş sembolü olarak kabul edilmesine yol açmıştır.

 Anlamı

Bozkurt sembolü, Türklerin milli kimliğini, gururunu ve direniş ruhunu yansıtan bir semboldür. Tarih boyunca Türk milletinin bağımsızlık ve direniş sembolü olmuştur. Türk mitolojisinde dişi kurt Asena, tüm Türk ve Moğol boylarının ortak köken hikayesinin bir parçasıdır. Bozkurt sembolü, savaşı, mücadele ruhunu, özgürlüğü, hızı ve doğayı temsil etmektedir. 

Elçibey, Türkeş ve Bozkurt Selamı

1991’de Sovyetler Birliği’nin yıkılmasından sonra Bakü’de Ebulfeyz Elçibey’in düzenlediği mitingde bir milyon insanın o dönem MHP'nin Genel Başkanı Alparslan Türkeş’i “Bozkurt” işaretiyle selamlaması sonrası ortaya çıktığı sanılsa da, tarihi araştırmalarda bu sembolün geçmişinin eskilere dayandığı yönündedir. 

Bozkurt işaretinin, Türklere Budist kültüründen geçtiği de yazılmaktadır.

 

Kaynakça:

Feyizoğlu, Turhan, Fırtınalı Yıllarda Ülkücü Hareket

https://www.languageonthemove.com/the-banal-nationalism-of-intercultural-communication-advice/

 

https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/149831 (Etnisite, Kimlik ve Milliyetçilik Kavramlarının Sosyolojik Analiz)

 

https://dergipark.org.tr/tr/pub/folklor/issue/36547/408947 (Kimlik Oluşturmada Sembollerin İzdüşümü)

 

https://www.cumhuriyet.com.tr/siyaset/bozkurt-isareti-anlami-nedir-bozkurt-isareti-neden-gundem-oldu-2223387

 

https://www.webtekno.com/eski-turklerin-kullandigi-ilginc-semboller-ve-anlamlari-h45006.html