14  MAYIS 2028 DİZAYNI

ÇOK SAYIDA CUMHURBAŞKANI ADAYI HANGİ ADAYIN İŞİNE YARAR?

 

NEVİN BİLGİN

Türkiye’de 13.cumhurbaşkanını belirlemek için 14 Mayıs 2028’de cumhurbaşkanlığı seçimi yapılacak. Olağanüstü bir durum yaşanmazsa ilk turu, Türkiye genel seçimleriyle aynı gün gerçekleştirilecek. Anayasaya göre Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 2028 seçimlerinde aday olamıyor. Ya anayasanın 116.maddesine göre meclisin erken seçim istemesi ya da anayasanın ilgili hükümlerinin değişmesi halinde Cumhurbaşkanı Erdoğan yeniden aday olabiliyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 2028 Planı ve Türkiye'nin Siyasi Geleceği

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 2028 seçimleri için belirlediği stratejiler, Türkiye'nin siyasi haritasını önümüzdeki yıllarda nasıl şekillendireceğimize dair önemli ipuçları sunuyor.

Özellikle çok sayıda adayın seçimlere girmesi ve partili adayların arkasındaki parti desteklerinin önemi bu süreçte büyük bir rol oynayacak. Son iki yıl içinde hızla kurulan yeni partiler ve arkasındaki adaylar bu anlamda önem taşıyor. Yeni adaylar ve patiler siyasi rekabeti ve seçim dinamiklerini karmaşık hale getirirken, Cumhurbaşkanı Erdoğan karşısında yer alan karşı bloğu parçalarken zayıflatıyor.

İlk Strateji Ekonomik Göstergeler

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 2028 stratejileri arasında öne çıkan adımlardan biri ekonomik iyileştirmenin sağlanması oluşturuyor. IMF ile yapılan anlaşmalar doğrultusunda önümüzdeki yıllarca yaşanacak hafif bir rahatlamanın Erdoğan lehine dönmesi muhtemel. Bu nedenle Cumhurbaşkanı Erdoğan, kısa vadede ekonomiyi güçlendirmeyi ve yabancı yatırımları çekmeyi hedefliyor. Özellikle Körfez ülkeleri, Rusya ve Avrupa Birliği gibi dış aktörlerle ilişkilerin güçlendirilmesi, ekonomik canlanmanın anahtarı olarak görülüyor. Yüksek faizli yapı da sermaye için büyük önem taşıyor.

Seçmen Kitlesini Yeniden Kazanma

Seçmen kazanma stratejisi de Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın planları arasında merkezi bir yer tutuyor. AK Parti'nin eskiden destek veren seçmen kitlesini yeniden kazanma çabaları, ekonomik durgunluk ve sosyal değişimlerle sarsılan seçmen tabanını yeniden bir araya getirmeyi hedefliyor. Bu strateji, alternatif partilere yönelen seçmenlerin de geri çekilmesini amaçlıyor.

Anayasa Değişikliği

Anayasa değişikliği ise Erdoğan'ın siyasi vizyonunun merkezinde yer alıyor. Yeniden Refah Partisi'nin tabanına yaklaşarak sosyal muhafazakâr politikaları güçlendirmeyi ve yeni bir anayasa reformu ile bu politikaları kalıcı hale getirmeyi hedefliyor. Ancak bu süreçte Meclis'teki çoğunluğu sağlama ve muhalefetin desteğini kazanma zorlukları da bulunuyor.

Mevcut Adaylar Kimler?

Önümüzdeki seçimlerde aday olacağını açıklayan isimler arasında daha önce aday olarak Cumhurbaşkanı Erdoğan lehine çekilen Sinan Ogan, Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ milliyetçi blokta aday olacak isimler arasında yer alıyor.

Yarışın en güçlü adayları arasında olan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ile yerel seçimlerdeki başarısıyla önemli bir siyasi figür haline gelen ülkücülerle CHP adayı olmanın arasında gelip giden Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş'ın adaylığı da şimdiden kesin gibi görünüyor.

Külliye’deki buluşma ile şimşekleri üzerine çeken ve partisinin Genel Başkanlığı’ndan ayrılan Meral Akşener de siyasi bir figür olarak kenarda duruyor.

Memleket Partisi Genel Başkanı Muharrem İnce de yeniden aday olması beklentisi olan kenarda duran isimler arasında bulunuyor.

CHP’yi ve siyaseti izlemeyi devam eden, açıklamalar yapan CHP’nin eski Cumhurbaşkanı adayı ve eski Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu da siyasi bir figür olarak köşesinden gelişmeleri izliyor.

HDP eski Genel Başkanı Selahattin Demirtaş da adaylık için değerlendirilen isimlerden birisi.

Çok Sayıda Parti Kuruldu, Arkasında Kimler Var

Türkiye’deki siyasi parti sayısı, başkanlık sisteminin getirdiği düzenle birlikte gidereK artıyor ve sayısı neredeyse 300’e ulaştı sayılır.  Kurulan ittifaklarla TBMM’ye girme olasılığı arttığı için neredeyse her eski milletvekili bir parti kurar hale geldi.

Muhalefet oylarında çok küçük de olsa bölünme yaratacak küçük partiler, çıkardıkları adaylar ya da destekledikleri adaylarla ilk tur cumhurbaşkanlığı seçimlerinde önem taşıyabiliyor. Yeni kurulan partiler arasında Yusuf Halaçoğlu’nun Kutlu Partisi, Yavuz Ağıralioğlu’nun partisi derken son olarak kurulan SHP de oldukça tartışma yaratmış görünüyor.

28 Haziran 2024 tarihinde Yargıtay’ın resmi sitesinde, 1995 yılında Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ile birleşme kararı doğrultusunda kendisini fesheden Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) adıyla yeni bir partinin kurulduğu belirtildi. SHP’nin yeniden açılması CHP kulislerinde hareketliliğe sebep oldu. CHP içerisinde, SHP’nin kurucusunun kim olduğu ve arkasında muhalif bir hareketin bulunup bulunmadığı soruları gündeme geldi. SHP’nin yeniden açılması, CHP Merkez Yönetim Kurulu’nun (MYK) da gündemine geldi. CHP Genel Başkanı Özgür Özel, kurmaylarına SHP’nin hukuki durumuyla ilgili bir araştırma yapmaları talimatını verdi.

Basına yansıyan SHP’nin yeniden kurulduğu haberleri sonrası CHP içerisinde “SHP’yi kim kurdu, arkasında kimler var?” sorularının yanıtı aranıyor.

CHP'nin 7'nci Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, SHP'nin kuruluşuyla ilgisi olduğu yönündeki iddiaları yalanladı. Kılıçdaroğlu, “SHP'ye mi genel başkan olacakmışım? Böyle bir şeyler yazıldı çizildi. Bunların tamamı da hayal ürünü olarak nitelendirdi.

Tüm bu gelişmeler 2028’e doğru giden yolda Cumhurbaşkanı Erdoğan karşısında gibi görünen bloğun oldukça parçalı bir yapıda olduğunu gösteriyor. Tabii bu parçalı yapı ilk turda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın aday olabilmesi halinde işine yarayacak nitelikte görünüyor. Ancak en güçlü aday olan Ekrem İmamoğlu ile 2.turda karşı karşıya gelmesi, bu parçalı yapıdaki siyasi figürler ve arkalarındaki siyasi partilerle yapılacak işbirliği görüşmeleri ile nasıl bir noktaya varır tümünü zaman gösterecek.

 

Ek:

2023 yılında kurulan siyasi partilerin detaylı bir listesi ve kuruluş tarihleri:

Milliyetçi Türkiye Partisi (MTP) - Kuruluş tarihi: 27.02.2023

Kızılelma Partisi (KP) - Kuruluş tarihi: 06.03.2023

Ulusun Partisi (UP) - Kuruluş tarihi: 13.03.2023

Merkez Sağ Parti - Kuruluş tarihi: 22.03.2023

Milliyetçi Sol Parti (MİLLİ SOL) - Kuruluş tarihi: 19.04.2023

Milli Beraberlik Partisi - Kuruluş tarihi: 26.04.2023

Büyük İktidar Partisi (Bİ PARTİ) - Kuruluş tarihi: 22.05.2023

Adalet ve Hürriyet Partisi (AHP) - Kuruluş tarihi: 21.06.2023

Ata Parti (ATA PARTİ) - Kuruluş tarihi: 28.07.2023

Halkın Umudu Partisi (UMUD PAR) - Kuruluş tarihi: 28.07.2023

Yerli ve Milli Parti (YMP) - Kuruluş tarihi: 28.07.2023

Sosyalist Cumhuriyet Partisi (SCP) - Kuruluş tarihi: 14.08.2023

Adil Türkiye Partisi (ATP) - Kuruluş tarihi: 14.08.2023

Umuda Yürüyüş (UYP) - Kuruluş tarihi: 27.09.2023

Halkın Sesi Partisi - Kuruluş tarihi: 27.09.2023

Türkiye Uyanış Partisi (TUP) - Kuruluş tarihi: 05.10.2023

Anadolu Medeniyet Partisi (ANA PARTİ) - Kuruluş tarihi: 27.10.2023

Genç Türkiye Partisi (GTP) - Kuruluş tarihi: 08.11.2023

Türkiye Güven Partisi (TGP) - Kuruluş tarihi: 09.11.2023

Türkiye Emekliler Partisi (TEP) - Kuruluş tarihi: 14.11.2023

Turan Partisi (TURAN PARTİSİ) - Kuruluş tarihi: 21.11.2023

Büyük Parti (BP) - Kuruluş tarihi: 23.11.2023

Yeşil Sol Parti (YSP) - Kuruluş tarihi: 24.11.2023

Türkiye'm Partisi (TÜRKİYE'M) - Kuruluş tarihi: 29.11.2023

Küresel Adalet ve Liyakat Partisi (KALP) - Kuruluş tarihi: 29.11.2023

Cumhuriyet Partisi - Kuruluş tarihi: 28.12.2023

Ek:

Partilerin üyesi sayıları

1. AK PARTİ : 11.241.230
2. CHP: 1.369.430
3. İYİ Parti: 617.513
4. MHP: 464.092
5. Demokrat Parti: 364.444
6. Yeniden Refah: 269.391
7. Saadet Partisi: 265.738
8. DEVA Partisi: 177.454
9. BBP: 119.237
10. Gelecek Partisi: 76.182
11. Zafer Partisi: 25.535
12. Memleket Partisi: 25.132

 

Cumhurbaşkanı Seçim Kanunu Madde 3 Şu Şekildedir:

Seçim dönemi, seçim döneminin başlangıcı ve seçimlerin tamamlanması

MADDE 3 – (Değişik: 25/4/2018-7140/3 md.)

(1) Cumhurbaşkanı ve Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimleri beş yılda bir aynı günde yapılır.

(2) Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir. Ancak Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi hâlinde, Cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilir.

3) Cumhurbaşkanı ve Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev sürelerinin dolmasından önceki son Pazar günü oy verme günüdür. Görev süresi, birlikte yapılan bir önceki seçim tarihi esas alınarak belirlenir. Oy verme gününden geriye doğru hesaplanacak altmış günlük sürenin ilk günü seçimin başlangıç tarihidir.

(4) Seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi hâlinde bu karar kırksekiz saat içinde Resmî Gazete'de yayımlanarak ilân olunur. Bu kararın verildiği günden sonra gelen altmışıncı günü takip eden ilk Pazar günü Cumhurbaşkanı ile Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimi birlikte yapılır.

(5) Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi bir nedenle boşalması ve Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimine bir yıl veya daha az süre kalması hâlinde, Cumhurbaşkanı seçimi, makamın boşaldığı günden sonra gelen altmışıncı günü takip eden ilk Pazar günü Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimiyle birlikte yapılır.

 Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi bir nedenle boşalması ve Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimine bir yıldan fazla süre kalması hâlinde, Cumhurbaşkanı seçimi, makamın boşaldığı günden sonra gelen kırkbeş gün içindeki son Pazar günü yapılır. Bu şekilde seçilen Cumhurbaşkanı Türkiye Büyük Millet Meclisi seçim tarihine kadar görevine devam eder. Kalan süreyi tamamlayan Cumhurbaşkanı açısından bu süre dönemden sayılmaz.

(7) Yukarıdaki fıkralarda öngörülen süreler içinde seçimin tamamlanması amacıyla, YSK tarafından, seçim takvimi resen belirlenir ve ilân edilir.