KELEBEK-KOZA, KÖLE-EFENDİ (İŞÇİ-KAPİTAL) İLİŞKİSİ
SERMAYE METAFORU, CATRİN WELZ-STEİN'İN ÜNLÜ ESERİ ÜZERİNE
"Kelebek tırtılın hiçbir anısını taşımaz. Bu yüzden uçabilir" Catrin Welz-Stein'in eseri...
NEVİN BİLGİN
Sermaye döngüsünü anlatır "koza-kelebek" metaforu. İngiliz sosyal bilimcisi David Harvey, sermayenin dolaşım sürecini "koza-kelebek" metaforu ile anlatır. Koza, üretken sermayeyi simgeler. Tırtıl ise meta sermayeyi, kelebek para sermayesine geçiştir. Yani sermaye de para sermayeye dönüşmek için meta ve üretken sermaye halinden kurtulmalıdır. Bu metaforun arkasında ise köle ile efendi, işçi ile kapital vardır. Kelebek sermayenin en olgun halidir, para sermayesidir, döngünün nihai aşamasıdır. Sermaye, dönüşmüş ticaret veya yatırım için kullanılabilir olmuştur. Kelebek, ruh ve beden ayrılığını da sembolize eder aynı zamanda. Bireysel özgürlüğün ve manevi dönüşümün işaretidir.
Koza-Kelebek metaforu, sermayenin gelişim sürecinde, doğadaki tırtıl-koza-kelebek dönüşümünden farklı bir yol izlediğini vurgulamaktadır. Koza üretken sermayeyi temsil etmektedir. Bu aşama, sermayenin üretim sürecine girdiği ve değer yaratmaya başladığı aşamadır. Koza, sermayenin bir tür potansiyel aşamasını simgeler ve tırtıldan kelebek haline geçişin bir geçiş noktasıdır.
İşçi ve Kapitalist
Arka plana baktığımızda sermaye ilişkisinin köle-efendi, işçi-kapitalist arasındaki ilişkiye dayandığı görülmektedir. Sermaye, bu etkileşimle sürekli ve yeniden üretilmektedir. Köle, yani işçi, efendiye, yani kapitaliste, artık değer biçiminde "zenginlik" sağlar. Bu süreç, sermaye ilişkisini sürekli olarak yeniden üretilir. Tıpkı Georg Wilhelm Friedrich Hegel'in "Efendi-Köle Diyalektiği"nde anlattığı gibi, tarih boyunca hükmedenler yani efendiler, hükmedilenler yani köleler olmuştur. Efendi kendisine kabul ettirmek için köleyi zorlar ve onun arzularını tanımaz. Köle efendinin isteklerine boyun eğer ve efendisinin şekillendirdiği bir varlık haline gelir. Yani işçi artık sermayenin bir parçası olmuştur, kapitalist ise değeri toplar ve zengin olur. Bu ilişki sermayenin temel dinamiğini oluşturur.
Catrin Welz-Stein’in Sanatında Köle ve Efendi İlişkisi
Eserlerinde bu tür metaforların yansımasını kullanan isimlerden birisi de Malezyalı dijital sanatçı Catrin Welz-Stein. “Köle ve Efendi” başlıklı eseri, işçi ve kapitalist arasındaki dinamikleri derinlemesine inceleyebilir. Welz-Stein’in dijital kolajları, bu ilişkiyi sembolik olarak yansıtabilir ve sermaye ilişkilerinin karmaşıklığını görsel bir dille ifade edebilir. Eserlerinde eski illüstrasyonları bir araya getirerek oluşturduğu büyülü dünyalar, tıpkı sermayenin dönüşüm süreçleri gibi, farklı düşünce katmanlarını ve dönüşümleri temsil eder.
Bu bağlamda, “Köle ve Efendi” başlıklı eseri, sermaye ilişkilerinin felsefi ve sembolik boyutlarını anlamada önemli bir kaynak olabilir. Catrin Welz-Stein’in sanatı, sermaye dinamiklerinin ruhsal ve toplumsal yansımalarını keşfetmek için zengin bir görsel dil sunmaktadır.
Kaynakça:
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder