DEMOKRASİNİN SAVUNMA MEKANİZMASI OSTRACİSM
TİRAN OLABİLECEĞİNDEN KORKULANLAR SÜRGÜN EDİLİRDİ
NEVİN BİLGİN
Demokrasinin doğum yeri olan Antik Atina döneminde, M.Ö. 487 ile 416 yılları arasında uygulanan ostracism, bu dönemin en dikkat çekici ve tartışmalı demokratik koruma mekanizmalarından biri olarak öne çıkmaktadır.
Ostracism, demokrasiyi koruma amacıyla geliştirilen bir tür sürgün sistemi olup, tiranlık tehlikesine karşı Atinalıların geliştirdiği bir savunma stratejisiydi.
Ostracism’in İşleyişi ve Amacı
Ostracism, Atinalıların tiran olabileceğinden korktukları yöneticilerin isimlerini ostrakon adı verilen seramik parçalara yazmasıyla gerçekleştirilen bir halk oylaması sürecidir. Bu seramik parçaları, adeta oy pusulası işlevi görüyordu. Yöneticiler, agora meydanlarında toplandığında, halk kendileri için tehlikeli olabilecek kişilerin isimlerini bu seramik parçalara yazarak oylama yapıyordu. En çok oy alan kişi, on yıl boyunca Atina dışına sürgün ediliyordu.
Bu uygulamanın temel amacı, güçlü ve potansiyel olarak tiran olabilecek kişilerin demokratik düzeni tehdit etmesini engellemekti. Ostracism, sürgün edilen kişinin mal varlığına el konulmadan ve statüsü değiştirilmeden uygulandı. On yılın sonunda, sürgün edilen kişi Atina'ya geri dönebildi ve eski unvanlarıyla yaşamına devam edebildi. Bu sistem, demokrasinin korunması açısından bir güvence olarak görülüyordu.
Ostracism’in Dönüşümü ve Politika ile İlişkisi
Ostracism, başlangıçta demokrasinin sigortası olarak düşünülse de, zamanla amacından sapmıştır. Bazı Atinalı yöneticiler, rakiplerini zayıflatmak veya ortadan kaldırmak amacıyla halkın görüşlerini etkileyerek ostracism’i bir silah olarak kullanmışlardır. Bu durum, uygulamanın zaman içinde nasıl siyasi hesaplaşmalara ve güç oyunlarına dönüştüğünü göstermektedir.
Ünlü Atinalı yöneticilerden Themistocles, Kimon ve Alcibiades, ostracism uygulamasıyla sürgün edilenler arasında yer almıştır. Bu kişiler, güçlerini artırmak isteyen rakipleri tarafından ostracism ile hedef alınmışlardır.
Tiranlardan Kurtulmanın Alternatif Yolu: Tyrannicide
Antik Atina’da ostracism dışında tiranlardan kurtulmanın bir diğer yolu da “tiranside” (tyrannicide) olarak bilinen uygulamaydı. Tiranların aşırı güçlenmesini engellemek amacıyla, site devletleri anti-tiran yasaları yürürlüğe koymuşlardır. Bu yasalar, demokrasinin geleceğini tehdit eden kişileri ortadan kaldırmayı amaçlamıştır. Tiranların yok edilmesi, demokrasinin güvenliği için alınan bir önlem olarak görülmüştür.
Ostracism’in Tarihsel Sonu
Ostracism, ilk olarak Hipparchus’un M.Ö. 487'de Atina’dan on yıl sürgün edilmesiyle başlamış, son olarak M.Ö. 417’de Hyperbolos’a uygulanmış ve bu tarihten sonra uygulama tarihe karışmıştır. Ostracism’in uygulama süreci, hem demokrasinin korunmasında hem de siyasi manipülasyonlarda önemli bir rol oynamıştır.
Academic Knowledge » Makale » Antik Çağda Ticaret: Karia Bölgesinde Bir Araştırma (dergipark.org.tr)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder