1960'lardaki Monokiniye Ne Oldu?
Açık Kıyafet Cinselleştirme mi, Özgürleştirme mi?
Moda, Kapitalizm ve Siyaset İlişkisi
Nevin BİLGİN
Moda, yalnızca estetik tercihlerden ziyade toplumsal, ekonomik ve politik yapıları yansıtan güçlü bir anlatı aracıdır. Açık, çıplak ya da kısıtlamalardan arınmış kıyafetler, kimi zaman cinselleştirmenin bir sembolü olarak tüketim kültürünün emrinde şekillenmişken; kimi zaman da özgürleşmenin ve bireysel ifadenin bir yüzü olmuşlardır.
Cinselleştirme ve Özgürleşme
Açık kıyafetlerin moda endüstrisinde cinselleştirme amacıyla kullanımı yaygındır: Kadın bedenini arzulanır hale getirme, tüketimi tetikleme ve erkek bakışına uygun nesneleştirme süreçlerine işaret eder. Örneğin, kadınlar açık kıyafetlerle daha flörtöz, daha seksi ve daha az güçlü olarak algılanabilmektedir.
Öte yandan, feminist hareketin belirli dönemlerinde bu tür kıyafetler özgürleşmenin sembolü olarak benimsenmiştir. Miniler, bikiniler, tanga gibi önce “müstehcen” görülen kıyafetler, 1960’ların toplumsal dönüşümlerinde kadın özgürlüğü ve beden özerkliği için sembolik bir araç haline gelmiştir.
Rudi Gernreich: Moda Tasarımcısı, Politik Aktör
Rudi Gernreich, Avusturya doğumlu ve 1960’ların ABD’sinde aktif olan radikal bir tasarımcıdır. Çıkar amaçlı değil, politik mesaj taşıyan kıyafetler ortaya koymuştur. Transparan “No-Bra”, tanga, bikini altı üstü birleşim gibi yapısal özgürlük sağlayan tasarımları öne çıkmıştır.
Monokini (1964)
1964’te Gernreich, “monokini” adıyla topless mayo tasarladı. Sadece bikini altından oluşan ve göğüsleri açıkta bırakan bu tasarım, bir protesto niteliği taşımaktaydı. Gernreich, monokiniye dair “Kadınların bikini üstlerini zaten çıkardıkları bir dönemde bu doğal bir gelişme” demiştir . Ayrıca tasarımın özgürlük, samimiyet ve kadınların bedeninin saklanmaması fikrini yansıttığını vurgulamıştır.
Monokini, büyük tepki çekmiş; Vatikan ve Sovyetler Birliği tarafından kınanmış, Fransız Rivierası yasaklamıştır.
Model Peggy Moffitt, bu tasarımı taşımanın politik bir ifade olduğunu belirtmiş, tasarımın “kadını seks objesi olarak görmek yerine özgürleştirmek” niyetinde olduğunu vurgulamıştır
Moda, Ekonomi ve Sosyo-Kültürel Dönüşümler
Ekonomik şartlar ve sosyo-kültürel ortam, moda trendlerini şekillendirmektedir.
·1920’ler: Savaş sonrası refah dönemi ve ataerkil kıyafet anlayışının çözülmesiyle etekler kısalmış, bedensel özgürlük öne çıkmıştır.
·1960’lar: Refah toplumu, gençlik hareketleri ve feminizmle birlikte Gernreich gibi yenilikçi tasarımcılar özgürleştirici moda yaratmıştır.
·Kriz dönemleri: Moda ya sade doğallığa (tasarruf) ya da dikkat çekici cinselliğe yönelir.
·Küreselleşme ve tüketime itme: Moda endüstrisi, bedenin arzulanabilirliğini satış stratejisine dönüştürerek hem özgürleşme hem cinselleştirme mesajlarını aynı anda pazara entegre eder.
Moda Aracılığıyla Bedensel Özgürlük ve Kapitalizm
Açık kıyafetler hem cinselleştiren hem özgürleştiren semboller olabilir. Rudi Gernreich’in monokini gibi radikal tasarımları, belirli dönemlerde beden politikası ve özgürleşme arzusu ile şekillenmiştir. Ancak moda endüstrisinin kapitalist doğası, bu özgürleşmeyi ticarileştirerek tüketim maddesine dönüştürmüştür.
Kaynakça:
https://fashionhistory.fitnyc.edu/1922-1985-rudi-gernreich
https://globalist.yale.edu/2022-2023-issues/the-politics-of-fashion-an-exploration-of-clothings-complex-role-as-the-fabric-of-our-socio-political-existence
https://radicalecologicaldemocracy.org/beauty-fashion-confronting-commodification-advancing-alternatives-part-
https://en.wikipedia.org/wiki/Monokini
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder