DİE KANAKEN: MİSAFİR İŞÇİLERİN SESİ
Cem Karaca’nın 1984 yılında Almanya’da yayımladığı “Die Kanaken” albümü, yalnızca bir müzik albümü değil; göçmen işçilerin emeğini, yalnızlığını ve insanca görülmeyişini haykıran bir politik manifestodur. 1980 darbesi sonrası Türkiye’den ayrılmak zorunda kalan Karaca, sürgünde olduğu Almanya’da bu kez memleket özlemini değil, oradaki işçilerin hikâyesini şarkılaştırdı.
Almanya, savaş sonrası büyümesini ayakta tutmak için Türkiye’den ve başka ülkelerden binlerce işçiyi çağırmıştı. Resmî adıyla “Gastarbeiter”, yani “misafir işçi” olarak gelen bu insanlar, yalnızca kas gücü olarak görülmüş; ağır, kirli ve en zor işlere sürülmüşlerdi. Cem Karaca, şarkılarında işte bu çelişkiyi dile getirir:
“İşçiler çağrıldı ama gelenler insandı.”
Bu dize, göçmen işçilerin yaşadığı en temel hakikati özetler: Onlar birer üretim aracı değil, duygu ve onura sahip insanlardı. Ancak ne işverenler ne de devlet, onların insanca yaşam hakkını gözetti. Ekonomi büyürken sırtlarına yüklenen ağır işlerle görünmez kahramanlara dönüşen bu insanlar, kriz geldiğinde ise kolayca suçlanan bir “öteki” oldular.
“İş bolken bütün ağır ve pis işleri bizlere verdiniz,
ama sonra büyük kriz çıkınca suçlu ilan edilen biz olduk.”
Karaca, bu sözlerle misafir işçilerin nasıl günah keçisi yapıldığını acı bir şekilde anlatır. “Misafir” sözcüğü, bir ağırlama değil, bir dışlama ifadesidir: “Buradasınız ama bizim parçamız değilsiniz.”
“Aman aman misafir işçiler…”
Albümde tekrarlanan bu yakarış, hem bir ağıt hem de ironidir. Çünkü misafir işçiler aslında kalıcıydılar, çocukları orada doğmuştu, hayatlarını orada kurmuşlardı. Fakat ne tam anlamıyla Alman olabildiler ne de geldikleri memleket tarafından unutulmuşluk hissinden kurtulabildiler.
Albümün Önemi
“Die Kanaken”, yalnızca Almanya’daki Türk işçiler için değil, tüm göçmen emeğinin hikâyesini taşır. Politik iklimde sesi kısılmış bir sürgünün, Cem Karaca’nın, milyonlarca insan adına konuştuğu bir eserdir. Onun güçlü yorumunda hem isyan hem de derin bir hüzün vardır.
Bugün hâlâ Avrupa’da göçmen emeği üzerine süren tartışmalar düşünüldüğünde, Karaca’nın şarkıları güncelliğini yitirmemiştir. “Die Kanaken”, yalnızca geçmişin değil, bugünün de şarkısıdır: İşçiler çağrıldı, ama gelenler hâlâ insandır.
AMAN AMAN MİSAFİR İŞÇİLER
İşçiler çağrıldı ama gelenler insandı. Bizim emeğimize ihtiyaç vardı, özellikle de en ağır işlerin başında. Ama insanlığımız kimsenin umurunda değildi.
Aman, aman, aman... Misafir işçiler...
İş bolken bütün ağır ve pis işleri bize verdiniz. Terimizi, bedenimizi, ömrümüzü kullandınız. Ama büyük kriz çıkınca suçlu ilan edilen yine biz olduk.
Aman, aman, aman... Misafir işçiler...
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder