"AŞK KADINI" GİTTİ, "YALI KADINI" GELDİ

'YEŞİLÇAM'DAN GÜNÜMÜZ DİZİLERİNE

AŞKIN PEŞİNDEN KOŞAN KADINDAN, YALI PEŞİNDE KOŞAN KADINA

NEVİN BİLGİN

Toplumdaki değişim ve dönüşümlerin en önemli kültürel göstergelerinden birisini de sinema ve dizi sektörü oluşturmaktadır. Geçmişteki Yeşilçam filmlerindeki kadın figürleri ile günümüz sinema film ve dizilerinde kadın figürü de bu kültürel dönüşümü yansıtan önemli araçlardan birisidir. Artık Yeşilçam filmlerindeki aşkın peşinden koşan, geleneksel bağlara ne yaparsa yapsın geri dönen kadın figürü yerine hedefleri peşinden koşan, buna ulaşmak için de herşeyi göze alabilen kadın figürleri yani "yalı kadınları" var. 

Akademisyen Dr. Şükran Akpınar'ın "Melodram ve Modernite İlişkisi Bağlamında Yeşilçam Sinemasında Avrupalılık Görünümlerinin Kadın Karakterler Üzerinden Temsili: Kezban Filmleri Örneği" başlıklı makalede, moderniteyle birlikte bireyler arasındaki ilişkilerin biçimlenndirilmesi, geleneksel ile modernlik arasındaki çelişkiler, modern hayatın getirileri, duygusal ilişkilerdeki değişimler, geleneksel kadın-erkek davranışları incelenmiştir. yine Hülya Koçyiğit'in başrol oynadığı Kezban filmleri örnekleri üzerinden (Kezban Roma'da, Kezban Paris'te gibi) modernitenin kadın figürüne yansımaları incelenmiştir. Buna göre; 

Yeşilçam melodramları, Türk sinemasının kalbi sayılan bir dönemi içermekteydi. Bu dönemde anlatılan hikayeler, izleyiciyi içine çeken, duygusal yoğunluğu yüksek filmlerdi. Ancak bu filmlerde kadın figürleri, belirli kalıpların dışına çıkamayan karakterlerdi. Kadınlar genellikle iki ana rolde karşımıza çıkardı: geleneksel roller ve estetik roller.

Yeşilçam’daki Geleneksel Kadın Figürleri

Fedakâr Anne: Bu kadınlar, ailelerinin temel direğiydi. Çocuklarına olan sevgisi ve onlar için yapacakları fedakârlıklar, bu karakterlerin en belirgin özelliklerindendi. Annelik, kadın kimliğinin en önemli boyutlarından biri olarak sunulurdu.

Namuslu Eş: Sadakat, bu kadın figürlerinin en öne çıkan özelliğiydi. Kocalarına ve aile değerlerine bağlı, erkeğin sözünden çıkmayan, namus kavramı üzerinden şekillenen bir karakter tipi olarak karşımıza çıkarlardı.

Hamarat Ev Kadını: Ev işleri, mutfakta marifet ve aile saadeti için durmaksızın çalışan kadınlar, Yeşilçam'ın olmazsa olmazlarından biriydi. Kadınlar, evin içinde kendi krallıklarını yaratır, evin huzuru ve düzeni için canla başla çalışırlardı.

Yeşilçam’daki Estetik Kadın Figürleri

Yeşilçam’ın bir diğer kadın figürü ise, daha estetik bir roldeydi. Baştan Çıkarıcı ve güzelliğiyle dikkat çeken kadın karakterler, çoğunlukla erkeklerin hayatında kaos yaratan figürlerdi. Bu kadınlar, dış görünüşleriyle büyülese de çoğunlukla erkek egemen toplumun kurallarına boyun eğmek zorunda kalırlardı.

Kezban Karakteri: Toplumsal Cinsiyetin Ironik Yansıması

Yeşilçam filmlerinde Kezban karakteri, toplumsal cinsiyet normlarının ironik bir yansıması olarak öne çıkıyordu. Bu karakter, genellikle abartılı ve komik bir şekilde temsil edilen, kırsal kesimden gelen, günlük yaşamın zorluklarıyla baş etmeye çalışan bir kadın figürüydü.

Kezban’ın Temsili: Genellikle saf, naif ve toplumun beklentilerini yerine getirmeye çalışan bir kadın olarak karşımıza çıkan Kezban, aynı zamanda toplumsal eleştirinin de bir aracı oluyordu. Onun karakteri, geleneksel kadın rollerinin sınırlarını zorlayan bir ironi olarak öne çıkıyordu.

Güçsüzlük ve Direniş: Kezban figürü, çoğunlukla erkeğin yanında, onun isteklerine boyun eğen bir karakter olarak betimlense de, bazı yapımlarda onun içsel gücü ve direnişi de vurgulanıyordu. Bu durum, izleyicilere hem eğlenceli hem de düşündürücü bir perspektif sunuyordu.

Günümüz Dizilerinde Kadının Rolü

Günümüz Türk dizileri, Yeşilçam'dan çok farklı bir dünya sunuyor. Kadınlar artık sadece aşkın peşinde koşan, fedakâr ya da estetik rollerle sınırlandırılan karakterler olmaktan çıktı. Artık kadınlar güçlü, bağımsız ve kendi hayatlarına yön veren bireyler olarak ekrana taşınıyor. Ancak bu değişim, aşkın peşinden koşan kadının yerine araba ve yalı peşinde koşan kadın figürünü de ortaya çıkardı. Maddi güç, statü ve lüks yaşam arzusu, bazı dizilerin ana temalarından biri haline geldi.

Bağımsız ve Güçlü Kadınlar: Artık dizilerde kadın karakterler daha fazla bağımsız ve kariyer odaklı. Hukuk, tıp, iş dünyası gibi alanlarda başarılı olan kadınlar, toplumsal cinsiyet rollerinin evrildiğini gösteriyor. Bu karakterler, sadece bir erkeğin arkasında duran değil, kendi ayakları üzerinde duran güçlü kadın figürlerini temsil ediyor.

Aşkın Yerini Statü Mü Aldı?: Eskiden Yeşilçam'da kadınlar, aşkı hayatlarının merkezine koyarken, günümüz dizilerinde aşkın yerini statü ve maddi güç arayışı alabiliyor. Dizilerde, kimi zaman arabalar, yalılar, lüks hayatlar kadın karakterlerin peşinden koştuğu hedefler olarak sunuluyor. Aşkın peşinde koşan kadın, yerini maddi refahın peşinde koşan bir karaktere bırakmış gibi görünüyor.

Toplumsal Sorunlar: Günümüzde diziler, kadınların toplumsal sorunlarına daha fazla yer veriyor. Kadına yönelik şiddet, ayrımcılık ve iş hayatında karşılaşılan zorluklar, dizilerde sıkça ele alınan konular arasında. Bu sayede kadınların gerçek hayatta yaşadıkları zorluklara dair bir farkındalık yaratılıyor.

Değişen Kadın Figürleri ve Toplum

Günümüz dizileri, kadın figürlerinin daha derin ve çok boyutlu bir şekilde işlendiğini gösteriyor. Kadınlar artık sadece anne, eş ya da estetik bir figür değil; kendi hayalleri, hedefleri ve sorunları olan bireyler olarak ekranlarda yer buluyorlar. Ancak bu evrim, bazı dizilerde kapitalist sistemin dayattığı lüks yaşam ve statü arayışına odaklanan kadın karakterlerin de yükselişine işaret ediyor.

Yeşilçam’ın fedakâr, namuslu ve baştan çıkarıcı kadın figürlerinden; günümüz dizilerindeki güçlü, bağımsız ama statü peşinde koşan kadın karakterlerine geçiş, toplumsal değişimin sinemaya ve televizyona nasıl yansıdığını gözler önüne seriyor. Bu dönüşüm, kadının toplumdaki yerinin ve beklentilerinin ne kadar evrildiğinin de bir yansımasıdır. Kezban karakteri ise, bu değişim içinde toplumsal cinsiyetin ironik ve eleştirel bir yansıması olarak önemli bir konuma sahip.

Kaynakça: 

file:///C:/Users/Nevin/Downloads/Melodram_ve_Modernite_Iliskisi_Baglamind.pdf

https://www.sosyologer.com/toplumsal-cinsiyet-rolleri-acisindan-gunumuz-turk-televizyon-dizilerindeki-kadin-imgeleri/

https://bianet.org/haber/yesilcam-melodramlari-ve-kadin-21103