TARİHİN KİLİTLİ KAPILARI

İSTANBUL'DA DENETİMSİZLİĞİN KURBANI OLAN ESERLER

SİNAGOG'A BAKIN NE YAPTILAR?

NEVİN BİLGİN

İstanbul’un tarihî yapılarının kaderi, kentin hızlı modernleşme sürecinde sıklıkla tartışma konusu olmuştur. Özellikle tarihî eser statüsündeki binaların korunamaması, bakımsızlıktan çürümeye terk edilmesi ve etrafındaki yapılaşmanın kontrolsüz bir şekilde ilerlemesi, ciddi bir denetim sorunu olduğunu göstermektedir. 

İşte Hasköy'de bir sinago. Tarihi eser ve SİT alanı içinde. Kapısı kilitlenmiş ve kaderine terk edilmiş. Sonra da birisi gelip burada dükkan açmış, klimayı taktırıp üstüne de bayrak asmış. 

Sit alanı olarak kabul edilen bölgelerde herhangi bir yapının, özellikle tarihî bir eserin etrafında bu tür modern müdahalelerin yapılması yasalarla sınırlandırılmışken, pratikte görülen bu denetimsizlik ve ihmal, ciddi bir sorun oluşturuyor.

Sinagogun korunması, hem dini bir mirasın hem de tarihî bir yapının devamlılığını sağlamak adına önem taşırken, etrafındaki ticari faaliyetlerin serbestçe sürdürülmesi, kentin kültürel dokusunun göz ardı edildiğini de ortaya koymakta. 

İstanbul’un eski semtlerinde sıkça rastlanan bu durum, tarihî yapılar için yalnızca fiziki koruma değil, aynı zamanda işlevsel bir planlama yapılmasının da gerekliliğini gündeme getiriyor. 

Bu tür sit alanlarında denetimsizliğin yanı sıra, koruma ve restorasyon süreçlerinin yetersizliği, şehirdeki pek çok tarihî yapının benzer bir sonla karşılaşmasına neden oluyor. İstanbul’daki bu örnekler, yalnızca sinagoglar değil, kiliseler, camiler, çeşmeler ve hanlar gibi pek çok tarihî eseri de kapsıyor ne yazık ki.