ANADOLU'NUN SEKSİ TÜRKÜLERİ

GELENEKTEN MODERNİTEYE MİZAH VE CİNSELLİK

NEVİN BİLGİN 

Anadolu’nun zengin kültürel mirası arasında türkülerin yeri apayrı. Aşıkların sazıyla dilden dile dolaşan türküler, sadece duyguların değil, aynı zamanda toplumsal olayların, geleneklerin ve hatta mizahi ögelerin taşıyıcısı. Peki, bu türkülerde kimi zaman alaycı, kimi zaman doğrudan, kimi zaman da gizli saklı bir dille işlenen cinsellik teması, Anadolu kültürünün derinliklerinden nasıl süzülüp günümüze kadar ulaşmıştır? Cinsel çağrışımlı kelimelerin yeraldığı türkülerin bile bölgeden bölgeye farklılık taşıdığı Karadeniz bölgesinde daha açık, diğer bölgelerde örtülü ifadeler kullanıldığı görülmektedir. 

Bir köy meydanında ya da yaylada söylenen bir türküde, alttan alta verilen mesajlar vardır çoğu zaman. Bu mesajlar, hem dönemin sosyal yapısını yansıtır, hem de dinleyenleri tebessüm ettirir.

Örneğin "Halime'yi samanlıkta bastılar, şalvarını gül dalına astılar"; 

Halimeyi samanlıkta bastılar

Şalvarını gül dalına astılar

Gecesini bin beş yüze kestiler

Elde bade belde şalvarla oynar

Oynar gavur kızı aman oynar

Muhabbet candan kaynar

Halimenin samanlıktır sarayı

Alışmış liraya almaz parayı

Hasan çavuş yeni bulmuş arayı

Uzat ellerine kına yakayım

Yine "Dam üstünde un eler"le başlayan o türkünün ismi bile duyanların yüzünde gülümseme yaratır: 

Dam üstünde un eler

Tombul tombul memeler

Zalım oy gelin zalım zalım zalım

Memeler baş kaldırmış

Kavuşmuyor düğmeler

Zalım oy gelin zalım zalım zalım

Başka bir türkü de şöyle: 

PUNAR 

İsmail YILDIZTEPE Mehmet TUĞRUL

Punar senin ne balalı başın var

Yârenin var yoldaşın var eşin var

A gız senin bir gecelik işin var

Punar senin sağ böğründe sazlar var

Arasında ufak ufak gızlar var

Bunar senin sağ böğründe uyudum

Ela gözlü bir dilbere vuruldum

Doldur gelin bir su doldur punardan çeşmeden gerdandan

A gız senin bir gecelik işin var

Üçüncüsü kervan geçer yol olur 

Araştırmalar ve Analizler

Türkülerin sözlerinde yer alan cinsel çağrışımlı ifadeler üzerine yapılan araştırmalar, bu konunun Anadolu halk müziği repertuarında ne denli yaygın olduğunu ortaya koyuyor. Geçmişten günümüze kadar gelen bu tür ifadeler, kimi zaman doğrudan, kimi zaman ise nükteli bir şekilde anlatılmıştır. Özellikle Türkiye’nin yedi bölgesinden rastgele seçilen 2030 türkü üzerinde yapılan bir çalışmada, cinsellik temalarının sıkça işlendiği görülüyor.

Cinsel Çağrışımlı Kelimelerin Kullanımı

Araştırmalar, cinsel çağrışımlı kelimelerin kullanımı bakımından bölgesel farklılıklar gösterdiğini ortaya koymuştur. Örneğin, Karadeniz türküleri genellikle daha açık ve doğrudan ifadeler içerirken, Ege ve İç Anadolu’da daha örtük ve imalı ifadeler tercih edilmiştir. Bu durum, bölgesel kültürel farklılıkların ve toplumsal normların türkü sözlerine nasıl yansıdığını gösterir.

Sosyokültürel Bir Yansıma

Anadolu’nun türküleri, cinsel çağrışımlı ifadeler barındırırken, bu ifadeler çoğunlukla mizahi bir dille anlatılmıştır. Örneğin, “Kaynana Giller” türküsü, kaynana ve gelin arasındaki ilişkiyi mizahi bir şekilde ele alırken, alttan alta cinsel imalarla doludur. Bunun yanı sıra, “Şu Dağlarda Kar Olsaydım” gibi türkülerde de benzer şekilde, doğaya ve aşka dair ifadeler arasında cinsellik teması işlenmiştir.

Türkülerin sözlerindeki cinsel çağrışımlar, sadece bireysel duyguların değil, aynı zamanda dönemin toplumsal yapısının ve cinsiyet rollerinin de bir yansımasıdır. Bu nedenle, türkülerin bu yönü, müzikologlardan halk bilimcilere kadar birçok araştırmacının ilgisini çekmiş ve üzerine sayısız analiz yapılmıştır.

Anadolu’nun cinsel temalar ya da mizah özellikleri taşıyan bu türküleri, diğer türküler gibi, kültürel bellek mekânlarını mizahi imgelerle güçlendirerek, Türk milletinin kolektif bilincine katkıda bulunur. Bu türküler, hem geçmişin izlerini taşır hem de günümüz dinleyicisine mizahi bir pencere açar. Gelenekten moderniteye uzanan bu zengin miras, halkın içsel dünyasını ve toplumsal yapısını daha iyi anlamamızı sağlar.

Türkülerin Toplumsal Hayattaki Yeri ve Temaları

Türküler, Türk toplumunun özelliklerini, tarihini, gelenek ve göreneklerini en güzel şekilde yansıtan unsurlardandır. İnsana ait tüm duyguları içeren türküler, aynı zamanda Türk toplumunun kültürel ve sosyo-ekonomik yapısı hakkında o döneme ilişkin ayrıntılı fikir vermektedir. 

Kaynak:

https://www.altayli.net/kulturel-bellek-mekani-olarak-turkuler.html?form=MG0AV3

https://dergipark.org.tr/tr/pub/tda/issue/57655/776014?form=MG0AV3

https://dergipark.org.tr/tr/pub/folklor/issue/88959/1541718?form=MG0AV3

https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/237766/yokAcikBilim_10336471.pdf?sequence=-1&isAllowed=y

https://www.ijoess.com/Makaleler/771886828_1.%20475-488%20ahmet%20sel%c3%a7uk%20bayburtlu.pdf

https://www.sosyalarastirmalar.com/articles/the-perception-of-predestination-of-the-anatolian-people-through-the-folksongs-the-language-of-emotions-and-thoughts.pdf

https://www.youtube.com/watch?v=WC3c6MgYz9M

https://www.researchgate.net/publication/311658958_Cinsel_Cagrisimli_Turku_Sozlerinin_Bolgelere_Gore_Dagilimi