AMERİKA, OSMANLI'YA DA SİLAH SATIYORDU

DENİZCİLİKTE BAŞLAYAN ABD, OSMANLI İLİŞKİLERİ, SİLAH TİCARETİYLE GELİŞTİ

1860'DA İLK SİLAHLAR ALINMAYA BAŞLADI

NEVİN BİLGİN 

Osmanlı İmparatorluğu ile Amerika Birleşik Devletleri arasındaki ilişkiler 19. yüzyılın başlarından itibaren şekillenmeye başlamıştır.

 Başlangıçta deniz ticareti ve diplomatik antlaşmalar üzerine kurulu olan bu ilişkiler, zamanla askeri ve ticari alanlarda derinleşmiştir. 

Osmanlı'nın modernleşme çabaları ve ABD'nin küresel ticaretteki yükselişi, iki ülke arasındaki etkileşimi artırmıştır. Bu bağlamda, Osmanlı'nın ABD'den silah ithalatı ve ticari ilişkileri büyük önem taşımaktadır.

Osmanlı-Amerikan Ticaretinin Başlangıcı

ABD, 18. yüzyılın sonunda bağımsızlığını kazandıktan sonra, Avrupa ve Akdeniz’de ticari çıkarlarını koruma amacıyla Osmanlı İmparatorluğu ile temas kurmaya başlamıştır. ABD’nin özellikle Kuzey Afrika’daki Osmanlı eyaletleri olan Cezayir, Trablus ve Tunus ile yaptığı antlaşmalar, bu temasların ilk aşamalarını oluşturmuştur.

Önemli Antlaşmalar:

1795: ABD, Cezayir ile bir antlaşma imzalayarak Akdeniz’de ticaret yapma hakkı elde etti.

1796-1797: ABD, Trablus ve Tunus ile benzer ticaret antlaşmaları imzaladı.

1830: Osmanlı İmparatorluğu ile ABD arasında ilk resmi ticaret antlaşması imzalandı.

1831: ABD, Osmanlı topraklarındaki ilk konsolosluğunu İzmir’de açtı.

1867: Osmanlı İmparatorluğu, Washington, DC’de ilk daimi elçiliğini açtı.

Osmanlı’nın ABD’den Silah Tedariki

19.yüzyıl, Osmanlı İmparatorluğu’nun askeri modernleşme sürecine girdiği bir dönemdir. Sanayi Devrimi’nin etkisiyle Avrupa ve ABD’de gelişen silah teknolojileri, Osmanlı için büyük bir cazibe merkezi olmuştur. ABD, bu dönemde hem iç savaş hem de sanayileşme süreci nedeniyle modern ve dayanıklı silahlar üreten bir ülke konumuna gelmişti.

Osmanlı, özellikle ABD'den tüfekler, toplar ve mühimmat tedarik etmeye başlamıştır. Amerikan yapımı Remington ve Winchester marka tüfekler, Osmanlı ordusu tarafından yaygın olarak kullanılmıştır. Bunun temel nedenleri arasında Amerikan silahlarının dayanıklılığı, modern mühendislik teknikleriyle üretilmiş olmaları ve fiyat açısından rekabetçi olmaları yer almaktadır.

Öne Çıkan Silah Tedarik Süreçleri:

1860’lar: Osmanlı, ABD İç Savaşı sonrasında piyasada fazlalık oluşturan silahları satın aldı.

1870’ler: Winchester marka tüfekler Osmanlı’nın hem iç güvenlikte hem de ordu modernizasyonunda önemli bir yer edindi.

1890’lar: Osmanlı, ABD’den top ve mühimmat alımını artırarak askeri gücünü modernize etmeye devam etti.

Silah Ticareti ve Politik Sonuçları

ABD ile Osmanlı arasındaki silah ticareti, sadece ticari değil aynı zamanda siyasi etkiler de yaratmıştır. Osmanlı’nın ABD’den silah alması, Avrupa’daki büyük güçlerin (İngiltere, Fransa, Almanya ve Rusya) dikkatini çekmiş ve Osmanlı'nın denge politikalarında ABD’nin rolü artmıştır. Ancak, ABD’nin genel dış politikasında Osmanlı İmparatorluğu stratejik bir öncelik taşımadığı için, iki ülke arasındaki ilişkiler genellikle ticari düzeyde kalmıştır.

Özellikle Osmanlı-Rus Savaşı (1877-1878) gibi büyük çatışmalar sırasında, Osmanlı’nın ABD’den silah tedarik etmesi, imparatorluğun askeri kapasitesini artırmış, ancak ABD'nin Osmanlı politikasında belirleyici bir aktör haline gelmesine yetmemiştir.

Osmanlı’nın ABD’ye Afyon İhracatı ve Ekonomik Etkileşimler

Silah ticaretine ek olarak, Osmanlı ve ABD arasında önemli bir başka ticaret kalemi de afyon olmuştur. Osmanlı topraklarında üretilen afyon, ABD’ye ihraç edilerek ilaç ve kimya sanayisinde kullanılmıştır. 19. yüzyılda afyon, özellikle ABD’de ilaç sektöründe büyük bir talep görmekteydi ve Osmanlı’nın ürettiği yüksek kaliteli afyon, Amerikan pazarında önemli bir yer edinmiştir.

Kaynakça

https://www.academia.edu/102745231/Osmanl%C4%B1_Devleti_ABD_Ticari_%C4%B0li%C5%9Fkileri?form=MG0AV3

https://osmanli.org.tr/osmanli-amerikan-iliskilerinin-tarihi-seyri/?form=MG0AV3&form=MG0AV3

https://www.historystudies.net/dergi/tar20151291c08.pdf?utm_source=chatgpt.com

https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/781219?utm_source=chatgpt.com

https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/781219

https://www.academia.edu/102745231/Osmanl%C4%B1_Devleti_ABD_Ticari_%C4%B0li%C5%9Fkileri

https://www.academia.edu/8333179/T%C3%BCrk_Amerikan_%C4%B0li%C5%9Fkilerinin_Ba%C5%9Flamas%C4%B1_1830_Tarihli_Ticaret_ve_Seyr%C3%BCsefayin_Antla%C5%9Fmas%C4%B1