DÜĞÜNLER NEOLİTİK ÇAĞDAN KALMA MI?

KYBELE VE HİYEROGAMİK EVLİLİĞİ

NEOLİTİK ÇAĞDA EVLİLİK TÖRENİ

                Fotoğraf. İnformatika

Nevin BİLGİN

Hiyerogamik evlilik (İngilizce: hierogamy ya da sacred marriage), kelime olarak Yunanca hieros (kutsal) ve gamos (evlilik) sözcüklerinden türemiştir. 

Tanrı ile tanrıçanın ya da tanrı ile bir insanın (kral, kraliçe, rahibe) ritüel ya da sembolik evliliğini ifade eder. Bu evlilik, yalnızca bireysel bir birleşme değil, kozmik düzenin, doğurganlığın ve bereketin yeniden üretilmesi anlamına gelir. Çoğu kültürde ritüel, cinsel birleşmenin sembolik ya da gerçek biçimde canlandırılması üzerine kuruludur.

Neolitik Çağ’da Kökenleri

Neolitik çağ, insanlığın tarım devrimini yaşadığı, doğa ile uyumlu bir yerleşik yaşam biçimine geçtiği dönemdir. Bu çağda: Çatalhöyük’teki ana tanrıça heykelcikleri, doğurganlığın ve bereketin merkezde olduğunu gösterir.

Ritüeller, sadece tarımsal üretimi değil, toplumun sürekliliğini ve kozmik dengeyi korumak için de yapılırdı.

Cinsel birleşme, doğanın yaratıcı gücünü simgeleyen bir kutsal eylem olarak görülürdü.

Kybele Kültü ve Hiyerogami

Anadolu’nun “Büyük Ana Tanrıçası” Kybele, Neolitik çağdan itibaren şekillenen bu doğurganlık inancının devamıdır.

Kybele ile sevgilisi Attis’in ölümü ve yeniden doğuşu, tarımın ve doğanın döngüselliğini temsil eder.  Bu mit, Neolitik ana tanrıça inancının hiyerogamik evlilik anlayışıyla birleşerek daha dramatik bir boyut kazanmış halidir. Ritüellerde tanrıça ile tanrının birleşmesi, toprağın verimliliği ve toplumun refahı için yapılırdı.

Cinsel Birleşmenin Ritüel Anlamı

Hiyerogamik evlilik, toplumsal düzeyde şunları ifade ederdi:

Gökyüzü ile yeryüzünün birleşmesi (örneğin tanrı gök, tanrıça toprak olarak düşünülürdü).

Yaşam ile ölümün döngüselliği (Attis’in ölümü ve yeniden doğuşu gibi).

Erkek ve dişi kutupların bütünlüğü, toplumun birliğinin garantisi.

Bu yüzden hiyerogami, yalnızca dini bir ritüel değil, toplumun varlığını sürdürmesinin sembolik garantisi sayılmıştır.

Kaynakça: 

https://www.muzedenal.com/toprak-ve-bereket-tanricasi-kybelenin-ilginc-hikayesi?srsltid=AfmBOoqse0GorgBIqQ-SXK-T8eogTV8FJGHje7VB7eU0Iag86GRKt8Am

https://www.worldhistory.org/trans/tr/1-13558/kibele/

https://blog.quicksigorta.com/yasam/anadolu-uygarliklarinin-yasayan-evlilik-rituelleri-1800

https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2152856?utm

https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3684343?utm_

Ulurasba, Ali, Anne Cumhuriyeti