ATATÜRK’ÜN EMEKLİ MAAŞI NE KADARDI?

1932'DE VERGİ KESİNTİSİYLE MAAŞI NASIL DÜŞTÜ

ÖLDÜĞÜNDE HESABINDA NE KADAR PARA VARDI? 

 

     NEVİN BİLGİN

     Mustafa Kemal Atatürk’ün aylık gelirinin ortalama 10 bin liraydı, öldüğünde emekli hesabında 19 bin 566 lira 80 kuruş, şahsi hesabında da 53.453 lira 18 kuruş vardı.

     1927’de 50 Lira Emekli Maaşı Bağlandı

     Mustafa Kemal, Millî Savunma Bakanlığı’na yazdığı 28 Haziran 1927 tarihli dilekçeyle milletvekili seçimlerine katılmak üzere askerlikten emekliliğini istedi. Yayınlanan kararname ile emekliliği onaylandı. Özlük dosyasındaki yazışmalara bakıldığında Atatürk 41yıl 3 ay 29 gün hizmet süresiyle emekli olmuştur. Bu sürenin 28 sene 3 ay 29 günü Harp Okulu’na giriş tarihi olan 13 Mart 1899 tarihi ile emekli olduğu 30 Haziran 1927 tarihleri arasını kapsamaktadır. Yine katıldığı harpler için zamlar almıştır. Emekli olmadan önce mareşal maaşı 15.000 kuruş (150 lira) iken, kendisine 12.399 kuruş yani 124 lira emekli maaşı bağlanması gerekiyordu.

    Azami tekaüt maaşının 5.000 kuruş (50 lira) olacağı hakkındaki karar gereğince alması gereken emekli maaşından 7.399 kuruş yani yaklaşık 74 lira kesilmiş ve 5.000 kuruş yani 50 lira emekli maaşı bağlanmıştır.

    1937’de 402 Lira Cumhur Reisliği Maaşı

    1937’de Atatürk’ün emekli maaşının 1930’dan geçerli olmak üzere Emeklilik Kanunu 25.maddesi gereğince 252,56 lira, 25.fıkra 4.mucibince 150,00 lira toplam 402,56 lira olduğu görülmektedir. Tekaüt Kanunu’nun 70.maddesi gereğince Cumhur Reisliği ve mebusluk esnasında 201 lira 28 kuruş alacaktır. Eski tahsil edilen 50 lira emekli maaşı 1930 tarihinden tediye tarihine kadar tahsisat ı fevkaladesi ile mahsup edilecektir.

    Atatürk emekli maaşı İş Bankası’ndaki hesabında toplanmıştır. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Hasan Rıza Soyak, Atatürk’ün mareşallikten emekli olduktan sonraki maaşıyla ilgili şunları söylemiştir:

    “Atatürk’ün mareşallikten emekliye ayrılan bir subay olarak emekli maaşı da bulunuyordu. O dönemdeki yasalara göre emekli olan Mareşal Gazi Mustafa Kemal Paşa’ya bağlanan ilk emekli aylığı 40 küsür liradır. Sonradan ordu komutanlığı ve bakanlık yapanlar için 150 lira olur. Bu parayı sarfetmez. Bakalım seneler sonra ne olacak diye verdiği emir üzerine İş Bankası’ndaki açılan hesapta toplanır. Vefatında hesaptaki para 19.566 lira 80 kuruştur”

    1932’de Maaşı Vergi Kesintisiyle Düşer

    1931’de kendisine net ödenen 13.186 liradır. 1932’de yürürlüğe giren vergi kesintisi nedeniyle kesilen vergi miktarı 5.401 liraya çıkmıştır. Bunun üzerine aldığı net aylık 9.078 liraya düşmüştür.

 

Kaynakça:

Doç.Dr. Ali Güler tarafından kaleme alınan Atatürk ve Beytülmal (Atatürk’ün Devlet Hazinesine Bakışı) kitabından alınmıştır.